بزرگنمايي:

پیام ویژه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
علی یوسف-اقتصاددان و تحلیلگر امور مالی عمومی| رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، مسیری به طول 1200کیلومتر را که خلیج‌فارس را از طریق جاده، راه‌آهن و بنادر به ترکیه وصل می‌کند، به عنوان «جاده ابریشم جدید» توصیف می‌کند. «پروژه جاده توسعه» عراق در نهایت تلاش می‌کند کانال سوئز را در زمینه حمل‌ونقل از آسیا به اروپا به چالش بکشد. با اختلالات اخیر در عبور کالا از دریای سرخ، سیاستمداران هر دو کشور امیدوارند که کریدور اقتصادی عراق-ترکیه به جایگزین مناسبی برای آن تبدیل شود. به این منظور، بغداد و آنکارا باید ابتدا بر اختلافات سیاسی، مناقشات مربوط به حقوق آب و مسائل امنیتی که می‌تواند تهدیدی بر پروژه پیشنهادی «جاده توسعه» باشد غلبه کنند؛ پروژه‌ای که می‌‌‌تواند ده‌‌‌ها میلیارد دلار در سال ارزش داشته باشد. «پروژه جاده توسعه» پس از تکمیل، زمان سفر بین آسیا و اروپا را کوتاه می‌کند.
در اواخر ماه مارس، نخست‌وزیر محمد السودانی با رئیس‌جمهور اردوغان در آنکارا دیدار کرد. این دیدار چند ساعت به طول انجامید و در نهایت اردوغان اعلام کرد که کار «پروژه جاده توسعه» آغاز خواهد شد. با وجود اینکه ترکیه نقش اصلی را در اجرای این پروژه دارد، اما دولت عراق به دنبال مشارکت سایر بازیگران منطقه‌ای در این پروژه بوده است؛ در درجه اول برای جذب سرمایه‌گذاری و بودجه، سپس برای ایجاد منافع مشترک اقتصادی و تقویت روابط به عنوان حائلی در برابر درگیری‌های احتمالی.
این پروژه دارای پتانسیل اقتصادی عظیمی برای عراق در زمینه ایجاد اشتغال، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تامین مواد وارداتی از خارج است. البته ذکری از بازده مالی مستقیم از طریق کارمزد و مالیات به میان نمی‌آوریم. به گفته احمد الراوی، اقتصاددان، «جاده توسعه در صورت جدیت در اجرا، نمایانگر چشم‌‌‌اندازی بلندپروازانه است و در توسعه زیرساخت‌‌‌های کشور در حوزه حمل‌‌‌ونقل و ایجاد فرصت‌‌‌های شغلی عالی با ایجاد بیش از 250‌هزار شغل (با تکمیل پروژه) نقش عملی خواهد داشت.» بخشی از «پروژه جاده توسعه» ایجاد یک «کانال خشک» در جنوب عراق است که بندر بزرگ «فاو» را از طریق تونل‌های غوطه‌ور به بندر «ام‌قصر» متصل می‌کند. این مسیر در مقایسه با حمل‌ونقل از طریق کانال سوئز، دوهفته در زمان صرفه‌جویی می‌کند.
اجرای پروژه‌ای با چنین مقیاس، به‌ویژه در عراق، با چالش‌هایی مواجه است. از آنجا که «جاده توسعه» به تکمیل بندر بزرگ فاو وابسته است، اولین مانع کمبود بودجه بوده است. تاکنون تنها پنج اسکله از 99اسکله‌ای که پیش‌بینی شده، ساخته شده است. اگر بودجه در این سطح ضعیف ادامه یابد، تکمیل بندر بزرگ فاو بیش از 20سال طول خواهد کشید. در مورد چالش‌‌‌های منطقه‌‌‌ای، بندر «مبارک» در کویت که در حال ساخت است، قصد دارد ترافیک کشتیرانی را به سمت کویت هدایت کند. کویت با پیش‌بینی اینکه بندر مبارک قبل از بندر بزرگ فاو به بهره‌برداری می‌رسد، تلاش کرده است دولت عراق را متقاعد کند که بندر مبارک را از طریق راه‌آهن به «جاده توسعه» متصل کند. این کار می‌تواند بندر بزرگ فاو را به‌شدت تضعیف کند؛ زیرا کویت کنترل بیشتری بر خطوط کشتیرانی خواهد داشت و مزیت‌های اقتصادی عراق در «جاده توسعه» را کاهش خواهد داد.