بزرگنمايي:

اخبار ویژه - اظهارات این نماینده مجلس نشان می‌دهد که حامیان دولت اطلاعات اولیه و ساده در مورد FATF را ندارند و چشم بسته به دنبال تحمیل تعهداتی دیگر همچون آنچه در برجام اتفاق افتاد هستند.
گروه سیاسی-رجانیوز: به تازگی مصطفی کواکبیان، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی و از حامیان جدی لوایح مربوط به FATF در یک برنامه تلویزیونی اظهاراتی را نسبت به این لوایح مطرح کرده است که نشان می‌دهد وی هنوز از ابتدایی‌ترین مسائل مربوط به این لوایح مطلع نیست!
به گزارش رجانیوز : مصطفی کواکبیان در برنامه تلویزیونی «چهل 57» و در بخشی از سخنان خود به موضوع FATF پرداخته و مطالبی را بیان کرده است که نه تنها هیچ پشتوانه کارشناسی ندارد، بلکه نشان از بی‌اطلاعی او نسبت به ابتدایی‌ترین مسائل مربوط به FATF دارد. در ادامه به بررسی سخنان وی خواهیم پرداخت.
تعداد اعضای FATF چند کشور است؟ 38 عضو یا 188 عضو!
کواکبیان درباره لوایح مربوط به FATF می‌گوید: «تصور من این است که ما ناچاریم این لوایح را تصویب کنیم؛ 188 کشور دنیا به FATF پیوسته‌اند و نمی‌توان گفت همه این‌ها خوار و ذلیل هستند. ما معتقدیم سیستم بانکی ما در صورت نپیوستن به گروه اقدام مالی قفل می‌شود.» وی در پاسخ به این سؤال که آیا الآن سیستم بانکی ما آزاد است، می‌گوید: «الآن ما در حالت لیست سیاه نیستیم و سه بار تا به حال وضعیت ما را تمدید کرده‌اند. ما معتقدیم اگر این کار را نکنیم، حتماً دچار مشکل می‌شویم.»
باید توجه داشت که: اولاً FATF یک نهاد بین‌الدولی است که 38 کشور و نهاد منطقه‌ای عضو آن هستند نه 188 کشور!
ثانیاً مسأله ایران با FATF، پیوستن یا نپیوستن به گروه اقدام مالی نیست، بلکه تمام اختلاف نظرها میان طرفداران و مخالفان FATF به موضوعِ همکاری کردن با این نهاد و اجرای همه عناصر برنامه اقدام برمی‌گردد و الا موضوعِ پیوستن ایران به FATF اساساً مطرح نیست.
ثالثاً بر خلاف ادعای کواکبیان، از سال 95 تا به امروز FATF هفت بار در نشست‌های 24 ژوئن 2016 (3 تیر 95)، 23 ژوئن 2017 (2 تیر 96)، 3 نوامبر 2017 (12 آبان 96)، 23 فوریه 2017 (4 اسفند 96)، 29 ژوئن 2017 (8 تیر 97)، 19 اکتبر 2018 (27 مهر 97) و 22 فوریه 2019 (2 اسفند 97) نام ایران را از لیست سیاه تعلیق کرده است! لازم به ذکر است در این مدت اگرچه نام ایران در ظاهر از لیست سیاه FATF تعلیق شده است، اما چون مهم‌ترین بخش از اقدامات متقابل یعنی شناسایی تقویت شده مشتری، همچنان درباره ایران اعمال می‌شود، در واقع ما هنوز در لیست سیاه قرار داریم.
رابعاً این ادعا که در صورت همکاری نکردن با FATF، سیستم بانکی ما قفل خواهد شد، ادعای بی‌پایه‌ای است که شواهد فراوانی بر رد آن وجود دارد؛ به عنوان نمونه با این که نام ایران از سال 88 تا 95، در لیست سیاه FATF قرار داشته است، با این حال مشکلات بانکی ایران پس از تحریم‌های بانکی و مالی در سال 91 به وجود آمد. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد مبنای تصمیم‌گیری بانک‌های خارجی برای همکاری با ایران، تحریم‌های بانکی است که امروز از سوی آمریکا به ایران تحمیل شده است، نه لیست سیاه FATF.
حق تحفظی که هیچ گاه پذیرفته نخواهد شد!
کواکبیان در بخش دیگری از سخنان خود مدعی است: «ما در این لوایح «حق تحفظ» برای خودمان قائل شده‌ایم و در ابتدای این لوایح آمده است که اگر شروط ما پذیرفته شود، ما ملحق شویم.»
در پاسخ به این ادعا باید توجه داشت در صورتی که اعلامیه تفسیری دولت درباره لایحه الحاق ایران به کنوانسیون CFT بیانگر پذیرشِ تفسیرِ خاصی از معاهده از سوی ایران باشد، لازم است شرایط مندرج در ماده 19 کنوانسیون بین‌المللی حقوق معاهدات وین را احراز نماید. طبق ماده 19 کنوانسیونِ بین‌المللی حقوق معاهدات، قرار دادن حق تحفّظ تنها در صورتی امکان‌پذیر است که: اولاً متن کنوانسیون، حق شرط را منع نکرده باشد، ثانیاً فقط در موارد خاصی که کنوانسیون اجازه داده باشد امکان حق شرط وجود دارد و ثالثاً شرط و یا تحفظ، مخالف هدف و منظور آن کنوانسیون نباشد؛
با نگاهی به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT) روشن می‌شود این کنوانسیون نه تنها اجازه حق تحفظ را درباره تعریف تروریسم نداده است، بلکه در ماده 6 این کنوانسیون تصریح می‌کند در اعمال جزایی منظور در این کنوانسیون نباید هیچ ملاحظه سیاسی، فلسفی، عقیدتی، نژادی، قومی، مذهبی و ... دخالت داشته باشد.
تجربه ناموفق تعدادی از کشورها در قرار دادن حق تحفظ درباره تعریف تروریسم مؤید دیگری بر این موضوع است. به عنوان مثال پس از آن که مصر کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) را پذیرفت، در بیانیه تفسیری خود مدعی شد مقاومت ملی را در تمامی صورت‌هایش شامل مقاومت مسلحانه در برابر اشغال و تجاوز خارجی با توجه به اصل آزادی و خودیاری به عنوان فعالیت تروریستی تلقی نمی‌کند؛ با این حال آمریکا در اعتراض به این بیانیه تفسیری، با استناد به ماده 6 این کنوانسیون و ماده 19 کنوانسیون حقوق معاهدات وین، مانع قرار دادنِ حق تحفظ در این کنوانسیون شد.
اینستکس، یک اعلام موضع در برابر آمریکا!
کواکبیان در بخش دیگری از سخنان خود به سازوکار مالی اروپایی‌ها اشاره کرده و می‌گوید: «شاید اینستکس اروپایی‌ها خیلی به مبادلات تجاری و بانکی ما کمک نکند، اما این یک اعلام موضع در برابر آمریکاست و خیلی مهم و ارزشمند است.»
اگرچه اعتراف کواکبیان به ناکارآمدی اینستکس را می‌توان گام مثبتی در جهت فهم واقع‌بینانه‌تر رفتارهای اروپا دانست، اما تلاش وی برای دستاوردتراشی برای اینستکس به هیچ وجه قابل قبول نیست. ایده اولیه ایجاد کانال ویژه مالی با این هدف از سوی اروپایی‌ها مطرح شد که ایران علی‌رغم تحریم‌های آمریکا بتواند نفت خود را بفروشد و کالاهای مورد نیاز خود از جمله کالاهای تحریمی آمریکا همچون قطعات خودرو، فلزات گرانبها و ... را وارد کند. با این حال بیانیه وزرای خارجه سه کشور اروپایی پس از ثبت اینستکس نشان داد اروپا اراده‌ای برای دور زدن تحریم‌های آمریکا ندارد و اینستکس قرار است در چارچوب نظام تحریمی آمریکا فعالیت کرده و صرفاً برای واردات غذا و دارو استفاده شود! بنابراین چنین سازوکاری بیش از آن که اعلام موضع اروپا در برابر آمریکا باشد، نشان دهنده همسویی اروپا و آمریکاست!
نعمت برجام!
کواکبیان در بخش دیگری از سخنان خود در دفاع از برجام می‌گوید: «برجام هم اگر همین یک خاصیت را داشته باشد که 7 قطعنامه تحریمی را لغو کرده، برای ما نعمت است.» وی تصریح می‌کند: «اگر ترامپ از برجام خارج نمی‌شد، خیلی اتفاقات خوبی می‌افتاد؛ مثلا توتال آمد 5 میلیارد دلار قرارداد بست، اما بعد رفت!»
به نظر می‌رسد برای ارزیابی میزان موفقیت برجام، باید به واقعیت‌های عینی نگاه کرد نه به قطعنامه‌های روی کاغذ. اگرچه برجام قطعنامه‌های تحریمی سازمان ملل را معلق ـ و نه لغو ـ کرده، اما خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه این کشور، عملاً شرایط کشور را به قبل از برجام برگردانده است. در چنین شرایطی سخن گفتن از برکات برجام، مشکلی را حل نمی‌کند.
بدعهدی توتال در قرارداد نفتی با ایران با چراغ سبز کشورهای اروپایی و در تعارض با تعهدات برجامی آنها رخ داده است که باز هم نشان‌دهنده همسویی اروپا با آمریکاست و این پیام را به ایران می‌دهد که به جای تکیه بر شرکت‌های اروپایی، به توان داخلی کشور همچون قرارگاه خاتم الانبیاء اعتماد کرده و یا لااقل با شرکت‌های غیر غربی همکاری کند. در هر صورت کواکبیان به عنوان یک نماینده مجلس و یکی از طرفداران برجام به جای این که از آرزوهای خود درباره سرمایه‌گذاری توتال سخن بگوید، باید به این پرسش‌ها پاسخ دهد که چرا به عنوان نماینده مردم در مجلس به اشکالات و ضعف‌های توافق برجام اعتراض نکرده است تا آمریکا نتواند به این سادگی از آن خارج شود؟! چرا با وجود حرف و حدیث‌های فراوانی که در قرارداد نفتی توتال وجود داشت، ایشان با حمایت از این قرارداد نفتی، سبب وارد آمدن چنین خسارتی به کشور شد و این که امروز پس از خروج توتال از قرارداد نفتی با ایران، او و همکارانش چه اقدامی جهت احقاق حقوق از دست رفته ایران کرده‌اند؟
در هر حال با توجه به بی‌اطلاعی آقای کواکبیان از ابتدایی‌ترین مسائل مربوط به FATF آن هم حدود 3 سال پس از مطرح شدنش در فضای سیاسی کشور، جای این سؤال وجود دارد که ایشان و برخی دیگر از نمایندگان مجلس، چرا هنوز از جزئیات و نکات فنی لوایح مربوط به FATF اطلاع ندارند؟