چاپ

اخبار ویژه - ناتالی توچی مشاور فدریکا موگرینی:اگر بخواهیم به اثرات کوتاه مدت اینستکس نگاه کنیم، باید بگوییم که اثرات آن بر اقتصاد ایران غیرقابل محاسبه و ناچیز خواهد بود.

به گزارش جام نیوز ، بعد از خروج یک طرف آمریکا از برجام، اروپایی وعده دادند تا با راه‌اندازی سازوکاری، تجارت بین ایران و اروپا را در برابر تحریم‌های آمریکا مصون کنند. ابزار حمایت از مبادلات تجاری (Instrument in Support of Trade Exchanges؛ به اختصار اینستکس (INSTEX)) یا سامانهٔ حمایت از مبادلات تجاری یک ابزار ویژهٔ مالی است که در ژانویه 2019 توسط فرانسه، آلمان و بریتانیا ایجاد شد. مقر اینستکس در پاریس، و ریاست آن بر عهدهٔ "پر فیشرِ آلمانی"، از مدیران پیشین "کومرتس‌بانک"، است.از تاریخ هفتم تیرماه 1398 با اعلام رسمی سید عباس عراقچی سازوکار مالی اینستکس عملیاتی شد.
مهم‌ترین ابهامات این کانال در نظر منتقدان به شرح ذیل است.
1.برخی اینستکس را کانال مالی مختص 3 کشور اروپایی و ایران دانسته‌اند اما فرانسه، آلمان و انگلیس آن را سازوکاری برای استفاده همه کشورهای اروپایی است. عدم حضور دیگر کشورها از جمله چین و روسیه در بدو راه‌اندازی این سازوکار همچنین باعث شده تا در مورد جامعیت آن تردیدهایی ایجاد شود.
2. همچنین تمرکز این مکانیسم بر غذا و دارو و ندادن پول به ایران، دیگر نقاط ضعفی است که برای اینستکس برشمرده‌اند چراکه مبادلات غذا و دارو تا پیش از راه‌اندازی این کانال نیز جاری بوده است.
3. علاوه بر این، همان‌طور که در بیانیه اروپایی‌ها نیز آمده، اینستکس قرار است در چارچوب قوانین مربوط به شفافیت مالی عمل کند و از این رو ممکن است، ایران را مجبور به پذیرش و تصویب FATF کند و در صورت عدم تصویب آن، به وعده خود برای ایمن کردن تجارت ایران با اروپا عمل نکرده و اینستکس را متوقف کند.
4. در حالی که این سامانه، هیچ ارتباطی به مکانیسم‌های بانکی ندارد، صرفاً یک سامانه تهاتری محدود به غذا و داروست و تحریم‌هایی که اروپایی‌ها در برجام متعهد به برداشته شدن آنها شده‌اند، با وجود این سامانه همچنان پابرجا خواهند بود.
5. اینستکس صاحب اراده است، یعنی می‌تواند درستی یک خرید و فروش را تایید نکند. کمااینکه اعلام کرده در ابتدا تنها اقلام بشردوستانه را کارسازی می‌کند. در این شرایط ممکن است اینستکس اجازه خرید برخی اقلام به ایران را ندهد و مجددا محدودیت‌هایی برای ایران وضع کند.
6. اینستکس مراقبت خواهد کرد ایران اقلام تحریمی نخرد و اقلام خریداری شده دست نهادهای تحریمی نرسد!
7. یکی از مهم‌ترین نقایص اینستکس عدم تضمین خرید نفت ایران است. اروپایی‌ها با این تصمیم نشان دادند که در زمینه تحریم حتی اگر همدست آمریکا نباشند، هرگز مقابل او هم نیستند و تا آمریکا اجازه خرید نفت به اروپا را ندهد، این کشورها نفت ایران را نمی‌خرند.
8. یکی از مهم‌ترین نکات مطرح شده در بیانیه سه کشور اروپایی، ملزم کردن ایران به تعهدات برجامی خود است. در حالی که آمریکا از برجام خارج شده و اروپا نیز به یک دهم تعهدات خود عمل نمی‌کند اما از ایران خواسته شده همچنان به برجام پایبند باشد.
9. مهم‌ترین مشکل اینستکس در تولید امید کاذب است. نشانه‌های آن نیز کم‌کم در حال بروز است.کشور سالهاست که معطل وعده‌های توخالی غرب است و تا امیدهای کاذب وجود دارد، نمی‌توان انتظار حرکت و تلاش واقعی داشت.
گذشته ازابهامات این کانال مالی در نگاه تحلیلگران داخلی، شبکه یورونیوز با انتشار دیدگاه "ناتالی توچی" مشاور "فدریکا موگرینی" پرده از واقعیت این کانال مالی برداشت. یورونیوز دراین باره نوشت: ناتالی توچی مشاور فدریکا موگرینی، در پاسخ به این سؤال که آیا اروپا می‌تواند در کوتاه مدت مشکل اقتصادی ایران را از طریق اینستکس حل کند؟ گفت: بیایید کاملاٌ در این باره صادق باشیم. بسیار سخت است بخواهیم تصور کنیم که اینستکس اجازه مبادله میلیاردها یورو بین اتحادیه اروپا و ایران را بدهد. فکر می‌کنم اگر بخواهیم به اثرات کوتاه مدت اینستکس نگاه کنیم، باید بگوییم که اثرات آن بر اقتصاد ایران غیرقابل محاسبه و ناچیز خواهد بود.