بزرگنمايي:

پیام ویژه - شرق / «چراغ‌ها را چه کسی خاموش کرد» عنوان یادداشت روز در روزنامه شرق به قلم حمزه نوذری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
خاموش‌کردن چراغ‌های اضافی که نشان از کاهش مصرف انرژی و کمک به محیط زیست دارد، رفتاری عقلانی، پسندیده و نشان شهروندی مسئولانه است، اما گاهی با خاموش‌کردن چراغ‌ها، امکانات و پتانسیل‌ها را حیف می‌کنیم؛ وقتی‌ چراغی با هدف پیشرفت و توسعه کشور روشن شده، اما این چراغ فقط جنبه نمایشی و دکوری پیدا کرده که اغلب اوقات جز موقع نمایش و بازدید مسئولان خاموش است. چند روز با هماهنگی قبلی و با شوق از مرکز رشد و نوآوری دانشگاه بازدید کردیم تا دانشجویان با روش کار این مراکز و چگونگی راه‌اندازی این کسب‌و‌کار‌های به‌اصطلاح دانش‌بنیان و نوآور آشنا شوند. علاوه بر آن ببینند و بپرسند چه مهارت‌هایی برای اشتغال لازم است. با چنین نیات و هدفی، روز بازدید از این مرکز که در دو ساختمان چهار‌طبقه مستقر بود، عصبانی، ناا‌مید، مأیوس و برخی هم خشمگین شدیم. در کل ساختمان حتی با هماهنگی قبلی فقط چراغ دو اتاق روشن بود و دانشجویان توانستند از دو شرکت بازدید کنند. بیش از 99 درصد اتاق‌ها و محیط کاری که با عنوان شرکت‌های فناور و نوآور مرکز رشد نام‌گذاری شده بود، تعطیل بودند. ساعت بازدید اول10 صبح بود و عجیب‌تر اینکه در بازدید ساعت 13 فقط یک شرکت باز بود و شرکت دیگر هم تعطیل شد. از کارشناسان مرکز پرسیدیم، گفتند مدیران دانشگاه به اینجا چندان توجه ندارند و چند سال است با وجود افتتاح این مرکز با شرکت‌های متعدد فاقد سیستم سرمایش و گرمایش است و به همین دلیل شرکت‌ها فعال نیستند. یکی از کارشناسان نیز گفتند علاقه و تمایل من مربوط به اینجا نیست و نمی‌دانم اینجا چه کارکردی دارم. یکی از کارشناسان نیز گفت‌ این شرکت‌ها توسط کسانی اداره می‌شود که صبح‌ها جایی دیگر‌ مشغول هستند و بعد‌از‌ظهرها برخی از آنها گاهی سری می‌زنند و فقط علایق‌شان را دنبال می‌کنند. در این میان، دانشگاه نیز از آنها اجاره می‌گیرد و موقع نمایشگاه برخی شرکت‌ها ملزم به ارائه کارشان هستند همین و بس. پرسیدیم رابطه این شرکت‌ها با دانشجو و استاد چگونه است؟ گفتند تعداد بسیار کمی از استادان و دانشجویان با این مجموعه ارتباط دارند، اما اکثر دانشجویان اصلا نمی‌دانند مرکز رشد دانشگاه کجاست و شرکت‌های مستقر در این مرکز کمترین ارتباط و تعامل منظم و مستمری با دانشجویان ندارند.
پرسش دانشجویان این بود که بیشتر مواقع می‌شنوند که برای مراکز رشد و نوآوری و شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در دانشگاه‌ها، بودجه در نظر گرفته‌اند، پس چگونه است که این مراکز امکانات اولیه مانند سرمایش و گرمایش ندارند؟ چرا بدون این امکانات افتتاح شده است؟ جوابی وجود نداشت. پرسش دیگر این بود که مگر دانشگاه با این شرکت‌ها قرارداد ندارد و از مفاد آن الزام به حضور و فعالیت نیست؟ باز هم جوابی نبود. در جامعه‌شناسی از دو مفهوم حک‌شدگی و فک‌شدگی برای توضیح چنین وضعیتی استفاده می‌شود. مرکز رشدی که ما بازدید کردیم، حک‌شده در دانشگاه نبود و به‌اصطلاح فک شده بود؛ یعنی در خدمت رشد و توسعه دانشگاه و آموزش و دانشجو نبود. گویی مفاهیمی مانند کارآفرینی، استارتاپ، مرکز رشد، واحدهای فناور و مراکز نوآوری از درون تهی شده‌اند. ایجاد نهادهای جدید کافی نیست، بلکه ایجاد آرایش مناسب نهاد جدید شکل‌گرفته با سایر نهادها و بخش‌ها مهم‌تر است. ممکن است در برخی دانشگاه‌ها و مراکز، شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور واقعی وجود داشته باشند و ارتباط مناسب آن با سایر بخش‌ها شکل گرفته باشد، اما در برخی جاها چنین نهادهایی در خدمت نمایش و صرفا بودن قرار می‌گیرند، بدون عملکردی که انتظارش می‌رود.

دانشجویی پرسید دانشگاه که این همه بر رفتار و عملکرد دانشجو نظارت دارد، چرا نظارتی بر این مراکز ندارد؟ چرا این همه امکانات حیف می‌شود؟ فقط گفتم سؤال خوبی است. کاش می‌دانستیم چه‌چیزی یا چه‌کسی چراغ‌های مرکز رشد دانشگاه را خاموش کرده است؛ سرما و گرما، مدیران، نبود بودجه، سیاست‌گذاری نادرست، عدم درک منطق مرکز رشد‌ یا... . مرکز رشدی که در خدمت ارتقای سطح علمی دانشگاه و دانشجو نباشد، خبری از عملی‌کردن ایده‌ها نباشد و با دانشجو غریبه باشد، همان بهتر که چراغ‌هایش خاموش باشد. شاید چراغ جای دیگری که نیاز بیشتری وجود دارد، روشن بماند.