بزرگنمايي:

پیام ویژه - فرهیختگان /برخلاف وعده‌های مدیران پس از گرانی خودرو تولید افزایش پیدا نکرده است.
26 آبان‌ماه خبری مبنی بر افزایش 30 درصدی قیمت کارخانه‌ای خودرو‌های سایپا و ایران‌خودرو منتشر شد. روز بعد از آن، دو خودروساز فهرست جدید قیمت‌ محصولات خود را با افزایش 30 تا 35 درصدی منتشر کردند. یکی از استدلال‌های اصلی برای تعدیل قیمت خودروهای تولید داخل، تاخیر 18ماهه در صدور مجوز افزایش قیمت و همچنین مهم‌تر از آن، زیان خالص و زیان انباشته عجیب و غریب خودروسازان بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد با صدور مجوز افزایش قیمت، شکاف بین قیمت بازار و کارخانه با در نظر گرفتن قیمت کارخانه در اواسط آبان -تا قبل از افزایش قیمت کارخانه- بسیار کمتر شده و حداکثر بین 10 تا 15 درصد در کل خودروها و زیر 10 درصد در برخی خودروهاست. اما مقایسه قیمت‌های فعلی کارخانه و بازار در دو خودروساز نیز نشان می‌دهد درحال حاضر شکاف قیمت در محصولات گروه سایپا 18 درصد و در محصولات گروه ایران‌خودرو 21 درصد است. گرچه قیمت‌های بازار و شکاف ناشی از آن نمی‌تواند مبنای دقیقی برای ارزیابی سود و زیان خودروسازان باشد، اما به نظر می‌رسید با افزایش قیمت‌ها، تولیدات خودروسازان نیز روند افزایشی به خود بگیرد، موضوعی که مدیرعامل ایران‌خودرو از آن به عنوان جهش تولید خودرو در آذرماه نام برده بود، اما حالا این ادعا با داده‌های گزارش ماهانه خودروسازان تطابق ندارد. پرواضح است تعدیل 30 تا 35 درصدی قیمت‌ها تاثیر قابل توجهی در کاهش زیان خودروسازان و کاهش مشکل تامین نقدینگی آنها خواهد داشت اما به نظر می‌رسد زیان پیشین خودروسازان، حجم بالای تسهیلات بانکی و بدهی انباشته‌شده خودروسازان به قطعه‌سازان عواملی است که حداقل در کوتاه مدت امکان افزایش تولید را از خودروسازان دولتی گرفته است. شاید موضوعات فنی، یعنی حداقل زمان لازم برای طی شدن فرایند آماده‌سازی قطعه و ورود آن به خط تولید خودروسازان نیز از عوامل دیگری باشد که باعث شده هنوز نتوان آثار افزایش تولید در تولید خودرو را مشاهده کرد.
نمای تولید خودروسازان دولتی در 9ماهه
نگاهی به گزارش ماهانه دو خودروساز دولتی نشان می‌دهد مجموع تولید ایران‌خودرو و سایپا در 9ماهه نخست امسال حدود 747 هزار و 12 دستگاه بوده که از این تعداد، 371 هزار و 397 دستگاه مربوط به گروه سایپا (شامل شرکت سایپا + پارس‌خودرو + زامیاد + سایپادیزل) بوده و 375 هزار و 615 دستگاه نیز مربوط به گروه سایپاست. طبق داده‌های گزارش ماهانه دو خودروساز، تولید 747 هزار و 12 دستگاه در 9ماهه امسال درحالی است که این تعداد در 9ماهه سال گذشته 755 هزار 184 دستگاه و در هفت‌ماهه نخست سال 1401 حدود 733 هزار و 692 دستگاه بوده است. براین اساس، تولید امسال دو خودروساز نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 8200 دستگاهی یا 1.1 درصدی داشته است. 
رشد تولید در سایپا، افت در ایران‌خودرو
طبق داده‌های گزارش ماهانه خودروسازان تولید ایران‌خودرو در 9ماهه امسال 375 هزار و 615 دستگاه بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش نزدیک به 21 هزار دستگاهی (5.2 درصد کاهش) داشته است. همچنین تولید امسال این خودروساز نسبت به تولید 9ماهه سال 1401 نیز کاهش 10.2 هزار دستگاهی را نشان می‌دهد. وضعیت تولید در گروه سایپا کمی متفاوت‌تر از گروه ایران‌خودرو است. به گفته این خودروساز در 9ماهه امسال تعداد 371 هزار و 397 دستگاه در شرکت‌های سایپا (شرکت اصلی)، پارس‌خودرو، زامیاد و سایپا دیزل تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 3.5 درصدی (12 هزار و 563 دستگاه) داشته و از تولید 9ماهه سال 1401 حدود 23.5 هزار دستگاه (6.8 درصد) بیشتر است. 
وعده جهش تولید مدیرعامل ایران‌خودرو توخالی بود؟
انتظار افزایش تولید خودروسازان آن هم یک ماه پس از افزایش نرخ‌های فروش، شاید تصور بسیار خوشبینانه و حتی دور از واقعیت باشد. این موضوع به‌ویژه با مشاهده زیان‌دهی خودروسازان و بدهکاری آن‌ها به نظام بانکی و قطعه‌سازان تردید‌ها درمورد اثر افزایش نرخ‌ها روی افزایش تولید را دوچندان می‌کند. اما 8 آذر 1403 بود که علیمردان عظیمی، مدیرعامل گروه خودروسازی ایران‌خودرو در یک نشست خبری از کسب درآمد سه هزار میلیارد تومانی طی 20 روز آینده خبر داد. عظیمی در این رابطه گفت: «ما برآورد کردیم تا 20 روز آینده تقریباً سه هزار میلیارد تومان از محل این افزایش قیمت خودرو‌ها درآمد خواهیم داشت. همچنین با یک بانک برای دریافت دو هزار میلیارد تومان، صحبت کرده‌ایم که به این ترتیب درمجموع پنج هزار میلیارد تومان کسب می‌کنیم.» مدیرعامل ایران‌خودرو ادامه داد: «ما قصد داریم این پنج هزار میلیارد تومان را خارج از چیزی که در تعهداتمان برای تولید عادی بوده، فقط به سمت قطعه‌سازی ببریم و حتی یک ریال آن را وارد مجموعه ایران‌خودرو نکنیم تا بتوانیم طی این یک ماه آینده، جهش تولید را رقم بزنیم.» وعده مدیرعامل گروه خودروسازی ایران‌خودرو درحالی است که آن‌طور که داده‌های ماهانه نشان می‌دهد؛ تولید این گروه از 46 هزار دستگاه در اردیبهشت، 51 هزار دستگاه در خرداد، 45 هزار دستگاه در تیرماه، 50،41،35و 42 هزار دستگاه در ماه‌های مرداد تا آبان، به 38 هزار و 845 دستگاه در آذرماه رسیده که پس از فروردین و مردادماه، کمترین تولید در سال‌های 1403،1402 و 1401 است. طبق این آمار‌ها، تولید 38 هزار و 845 دستگاه در آذرماه درحالی رقم خورده که این تعداد در آذرماه سال گذشته 50 و 60 هزار دستگاه بوده است که به ترتیب 11.3 هزار و 21.2 هزار دستگاه کاهش نشان می‌دهد.