بزرگنمايي:

پیام ویژه - شرق / «شرایط سوریه و آینده منطقه» عنوان یادداشت روز در روزنامه شرق به قلم کوروش احمدی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
تردیدی نیست که حاکمان جدید سوریه طی یک ماه اخیر گام‌های مهمی در جهت دولت‌سازی برداشته‌اند و موفقیت‌ها‌ی قابل توجهی نیز در راستای اعتمادسازی در داخل کشور و در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی کسب کرده‌اند. آنها همچنین در تلاش بوده‌اند تا همسایگان را متقاعد کنند که به حفظ ثبات و امنیت در داخل و ‌منطقه متعهد هستند. این موفقیت‌ها به‌ویژه از آن لحاظ حائز اهمیت است که فروپاشی حکومت 54 ساله خانواده اسد، موجب تغییر موقعیت و هویت ژئوپلیتیک سوریه شده و منطقه را با تحولات مهمی در صف‌بندی نیروها و محاسبات راهبردی بسیاری از کشورها مواجه کرده‌ است. تحول در سوریه از این جهت نیز که ممکن است موجب محروم‌شدن روسیه از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین متحد خود در خاورمیانه و از دست رفتن پایگاه‌های هوایی و دریایی روسیه در مدیترانه شرقی و در جوار آفریقا و جنوب اروپا شود، می‌تواند عواقب جهانی داشته باشد.
صرف‌نظر از ماهیت و ترکیب گروه‌های متحدی که دولت اسد را ساقط کردند، روشن است که این گروه‌ها در عملیات علیه دولت قبل کارآمد و منسجم عمل کردند و بعد از پیروزی نیز تاکنون توانسته‌اند رویکردی حساب‌شده و توأم با نظم و انضباط داشته باشند؛ به طوری که بسیاری از ناظران با توجه به عملکرد این نیروها در دوره قبل و بعد از غلبه بر رژیم سابق، از درک درست و توانایی آنها برای حکمرانی و کنترل اوضاع در کشور سخن می‌گویند. بدون تردید، اقداماتی که تاکنون رهبران جدید سوریه برای تطبیق خود با شرایط بسیار پیچیده و متحول داخلی و منطقه‌ای و جلب حمایت طیف متنوعی از کشورها انجام داده‌اند، یکی از نشانه‌های قابلیت آنهاست.

جامعه بین‌المللی نیز تاکنون نشانه داده که متوجه اهمیت موضوع است. اقدام سریع بسیاری از کشورها و تلاش آنها برای جلوگیری از شکل‌گیری وضعیتی مانند وضعیت لیبی و یمن بعد از سقوط دولت‌های قذافی و علی عبدالله صالح حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت بسیار بیشتر موقعیت سوریه در مقایسه با موقعیت لیبی و یمن، بروز جنگ داخلی در سوریه می‌تواند عوارض گسترده‌تری مانند تجزیه سوریه و سرایت بحران به داخل کشورهای همجوار و بازترشدن دست اسرائیل برای مداخله در پی داشته باشد. در این رابطه بود که کنفرانس عقبه به‌سرعت برگزار شد و طی اعلامیه مورخ 15 دسامبر فهرستی حاوی انتظارات جامعه جهانی از رهبران جدید سوریه، از جمله تأکید بر ضرورت تشکیل یک دولت انتقالی غیرفرقه‌ای با مشارکت همه نیروهای سیاسی و اجتماعی، انتخابات آزاد و منصفانه، حقوق زنان و جامعه مدنی و... تأکید کرد. با توجه به نیاز سوریه به احیای اقتصادی و بازسازی، ممکن است جامعه بین‌المللی بتواند به نقش مؤثر خود در جهت‌دادن به تحولات در سوریه ادامه دهد.
سفر بسیاری از مقامات خارجی به دمشق و سفر وزرای خارجه و دفاع و مسئول اطلاعات دولت انتقالی سوریه به عربستان، قطر، امارات و اردن در این مورد حائز اهمیت است. انتخاب عربستان به عنوان مقصد اولین سفر خارجی مقامات دمشق از دو جهت مهم است: نخست اینکه می‌تواند حاکی از تمرکز این مقامات بر احیای اقتصادی سوریه باشد؛ با این فرض که عربستان و امارات می‌توانند کمک کنند و نیز اینکه بعید است کشوری مثل ترکیه توانایی لازم را برای کمک به احیای اقتصادی و بازسازی سوریه داشته باشد و کشورهای غربی نیز در کوتاه‌مدت حاضر به ارائه کمک به سوریه جدید نخواهند بود. دلیل دوم می‌تواند ناشی از تلاش مقامات دمشق برای رفع نگرانی تقریبا همه کشورهای عربی و در رأس آنها عربستان، امارات و به‌ویژه مصر از همسو شدن سوریه جدید با محور اِخوانی در منطقه باشد. این کشورها نگران‌اند که سوریه به محور اِخوانی با محوریت ترکیه و قطر بپیوندد. این سفرها ممکن است به این معنی باشد که حاکمان جدید سوریه قصد دارند سیاست‌‌های عمل‌گرایانه‌‌ای را دنبال کنند و خود را درگیر صف‌‌بندی‌های نظری و ایدئولوژیک در منطقه نکنند و روابط خود را با تمامی کشورهای منطقه توسعه دهند. از طرفی، اگرچه به نظر می‌رسد ترکیه بزرگ‌ترین برنده تحولات سوریه و فعلا پرنفوذترین کشور در سوریه است، اما هنوز برای قضاوت در این مورد زود است.
سوابق تحریرالشام و رهبران آن حاکی از آن نیست که این گروه یک نیروی نیابتی ترکیه و کاملا تحت کنترل آنکاراست. این موضوع و بسیاری از موضوعات دیگر به چگونگی سیر تحولات در ماه‌های آینده و از‌جمله نحوه برخورد ایران با مسائل سوریه ارتباط دارد. وزارت خارجه ایران تاکنون مواضعی منطقی و درست درباره سوریه اتخاذ کرده و از‌جمله بر حاکمیت ملی و تمامیت ارضی آن کشور و ضرورت تشکیل دولتی فراگیر با شرکت همه اقشار مردم سوریه تأکید کرده است. بدیهی است که چنین موضعی هم به تثبیت اوضاع و اجتناب از تقابل در داخل سوریه و صدور ناامنی که همه نگران آن هستند، کمک می‌کند و هم به عادی‌سازی روابط بین ایران و سوریه.