بزرگنمايي:

پیام ویژه - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ایشان مصداق همان دستی بود که نمک نداشت. یاد و خاطره او که چهره‌ای بی‌بدیل در جمهوری اسلامی بود، زنده باد و روحش قرین رحمت الهی.
 غلامحسین کرباسچی| درباره ویژگی‎های شخصیتی آقای هاشمی سخن بسیار است و اگر بخواهم به صورت اجمالی درباره آن بگویم، این چند نکته را بر می‎شمارم:
آقای هاشمی با دیگر سیاسیون قابل مقایسه نیست. ایشان روحیه خیرخواهی و صداقت در برخورد با همه افراد را داشتند؛ حتی آنها که مشکلاتی با ایشان داشتند یا آنها که با اهدافی در جهت مخالفت با ایشان دست به کاری می‎زدند. این خصیصه را نه تنها در داخل و خودی‌ها که حتی غریبه‌ها نیز فهمیدند. برای نمونه ملک عبدالله، فردی غریبه و از کشوری دیگر بود و با وجود علاقه‌مندی به آقای هاشمی احتمالاً گلایه‌‎هایی هم از برخوردهای کشور ما داشت، او جمله‌‎ای درباره آقای هاشمی با این مضمون گفته است که «ایشان کسی است که حتی برای دشمنان خود خیرخواهی می‌کند و حتی با کشورهایی که با ایشان مسئله دارند، خیرخواهانه برخورد می‌کند و چیزی که نقل می‌کنند در جهت منافع افراد است».
این روحیه را مقایسه کنید با برخی سیاسیون دیگر کشور، زمانی که این شخصیت‌های سیاسی دلخوری و ناراحتی از کسی دارند؛ شاهد آن هستیم که زمان طولانی و شاید تا همیشه این دلخوری را فراموش نمی‌کنند و همیشه در رفتار خود به تعبیر بد «کینه‌توزی» و به تعبیر بهتر «ناروایی» را با طرف مقابل پیش می‎گیرند. اما آقای هاشمی اینگونه نبود و زمانی که کسانی چه از موضع سیاسی و چه غیرسیاسی برخوردهایی با ایشان داشت، ایشان از موضع خیرخواهی و همراهی با او برخورد می‎کرد. 
آقای هاشمی برخلاف خیلی از مسئولین که سعی نمی‌کنند موضوع را کامل ارزیابی کنند و بعد راجع به آن تصمیم بگیرند، معمولاً با اطلاع کامل و مناسب سخن می‎گفت و تصمیم می‎گرفت. متاسفانه یکی از گرفتاری‌های جمهوری اسلامی این است که مدیران ارشد خیلی از مسائل را در زمین و آسمان بلاتکلیف نگه می‌دارند، اما ایشان در مسائل بسیار دقیق و ریز می‌شد و در نهایت راجع به آن قضاوت می‌کرد، حالا اگر مسئولیت با خودش بود دستور می‌داد و اگر هم مسئولیت با دیگران بود و از ایشان مشاوره می‌خواستند نظر قطعی خود را راجع به مسئله بیان می‌کرد. این ویژگی خیلی خاصیت راهگشایی برای دستگاه‎های مختلف داشت. 
آقای هاشمی همیشه در قضاوت نسبت به مسائل واقع‌بین بود. او سعی می‌کرد اول آگاهی کسب کند و بر همین اساس خیالات افسانه‌ای، توهمات و آینده‎ غیرواقعی برای کشور چه به لحاظ اقتصادی و چه سیاسی، متصور نبود و سعی می‎کرد، اینجور تخیلات و توهمات افسانه‌ای را به خود راه ندهد. به عبارتی مبالغه‌آمیز نسبت به مسائل برخورد نمی‌کرد که در این شرایط رویاهایی را برای مردم مطرح کند که انتظارات غیرواقعی ایجاد کند و هیچ‌کدام تحقق پیدا نکند و در نهایت منتهی به یک نوع ناامیدی عمومی در جامعه شود. 
از خودگذشتگی ایشان نسبت به کشور و مسائل مردم از دیگر ویژگی‌های ایشان بود. یعنی جایی که احساس می‌کرد نسبت به نجات کشور و زندگی مردم و برای رفاه مردم لازم است که از آبرو و حیثیت و حتی از اموال خود عبور کند، این کار را انجام می‎داد و اینجور نبود که همه چیز را برای آبرو و حیثیت خود بخواهد؛ چون بسیاری از شخصیت‎ها را دیده‌ایم که وقتی در این موقعیت قرار می‎گیرند؛ نگران این هستند که اگر بحثی مطرح شود و حرفی بزنند؛ در جو عمومی برایشان آبروریزی و شکست و نقصی در ذهن مردم ایجاد شود.
آقای هاشمی وقتی پای مصالح کشور و مردم مطرح می‎شد، رفتار دیگری در پیش می‎گرفت. نمونه بارزی که ایشان بارها هم مطرح کرده است درباره پایان جنگ است که ایشان به حضرت امام گفته بود:«من حاضرم این را اعلام کنم، حتی اگر نیاز است من را محاکمه و حتی اعدام کنید.» موقعیت اینگونه نبود که با امام بشود غیرواقعی و خارج از حقیقت صحبت کرد. نمونه‌های دیگر فراوان است اینکه در هر انتخاباتی اگر احساس می‌کرد مفید است ولو می‌دانست و خیلی‌ها می‌گفتند که مصلحت شخصی شما نیست ولی در صحنه حاضر می‌شد ولو نهایتا نتیجه نمی‌گرفت.
صادق و بی‌شیله‌پیله بودن هم از آن دست ویژگی‌‎های ایشان است که موجب شد در تمام زندگی شفافیت کامل داشته باشد. اگر یک روز خوب یا بد بود یا مسافرت می‎رفت و با خانواده بود، هیچ‌کدام را مخفی نمی‌کرد. به عبارتی از «الف» تا «ی» زندگی او شفاف بود و شاید تنها کسی باشد که چنین ویژگی‎ای داشته باشد. ایشان حالت مرموز و پیچیده نداشت، برخی سیاسیون هستند که بخش‎هایی از زندگی‌شان را هیچ کسی باخبر نیست و نه می‌دانیم کجا رفته‌اند و نه چگونه زندگی می‎کنند. ایشان به صورت ریز و روزمره تمام حوادث زندگی‌اش، چه آن چیزهایی که فکر می‎کرده و چه آن چیزهایی که انجام می‎داده و دید و بازدیدها و گفت‌وگوهایش را در کتاب خاطراتش واضح و شفاف آورده است. یکی از شفاف‎ترین زندگی‎ها را داشته است. 
بحث ریشه‌ای دیگری که درباره ایشان می‎توان مطرح کرد اعتقاد به حرفی که می‎زد و اعتقادی که به خدا و مردم داشت ‎که تا عمق وجودش نفوذ کرده بود؛ اعتقاد قلبی و عمل براساس اعتقادش موجب شد که او شخصیت استثنایی داشته باشد.
و بالاخره شاید مهمترین نکته درباره زندگی ایشان که خوب است به آن اشاره شود، این است که دست ایشان به‌اصطلاح خیلی نمک نداشت. به عبارتی به اغلب کسانی که خوبی کرده بود، در برابرش نتیجه مطلوبی بازپس نگرفت. مثلاً در دوران جنگ، برخی نارسایی‌های مدیریتی و برخی از خلاف‌ها اتفاق افتاده بود، به گونه‌ای که قرار بود برخی را محاکمه و برخی را احکام سنگین دهند، حتی تا حد اعدام هم برای برخی حکم مطرح می‎شد که با توجه به وضعیت جنگ و نگاهی که ایشان به مشکلات آن زمان و سختی تصمیم‎گیری‎ها و اعمال داشت، با دخالت مستقیم به عنوان جانشین فرمانده کل قوا آنها را با حمایتش از مخمصه نجات داد، اما بعداً در جریانات سیاسی از سوی برخی از همین‌ها که هاشمی به گردن ایشان حق حیات داشت بسیار به ایشان جفا شد و ناروا با ایشان برخورد شد.
یا مثلاً در دوم خرداد کسی نمی‌تواند نقش آقای هاشمی را در پیروزی اصلاح‌طلبان منکر شود و نقش ایشان هم در مقام رئیس‌جمهور و هم در مقام یک شخصیت تاثیرگذار سیاسی چه در نمازجمعه و چه مصاحبه‌ها به گونه‌ای بود که بر موفقیت آنها اثر گذاشت اما متاسفانه پس از دوم خرداد و پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس ششم نسبت به ایشان بی‌مهری شد و حتی اصلاح‌طلبان حاضر نشدند نام ایشان را در میان 30 نفر لیست‌شان، بگذارند گرچه به نفع‌شان بود که ایشان به مجلس می‌آمد و ریاست مجلس را به عهده می‌گرفت.
به عبارتی چنین حضوری به نفع دولت دوم خرداد آقای خاتمی هم بود اما آن رفتارهای سبک در قبال ایشان رخ داد که در نهایت موجب شد آقای هاشمی از حضور در مجلس انصراف دهد. خیلی موارد دیگر هم بود که ایشان در موفقیت افراد و مجموعه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای داشت اما بعدها پاسخی که گرفت، پاسخ درخوری نبود. متاسفانه نمونه‌های فراوانی در این زمینه می‌توان برشمرد؛ از جمله اینکه از ریز و درشت دانشگاه آزاد برساخته هاشمی بود و هیچ‌کس نمی‌تواند نقش او را دربه‌وجود آمدنش انکار کند ولی بعد شاهد هستیم که با ایشان چه برخوردی کردند؟
در تشخیص مصلحت چقدر از نیروهای به‌اصطلاح راست سنتی را موقعیت داد یا عضو کرد یا به‌عنوان دبیر و غیره و بعد می‌بینیم چه مواضعی داشتند؟! در جریان‌های راست و چپ از جامعه روحانیت که ایشان عضو مؤسس بود و چقدر جایگاه رفیعی داشت و تا بقیه که همه با دست و نگاه فراگیر هاشمی رشد کرده بودند و بعد مشاهده می‌کنیم که چگونه در حیات و ممات او عمل کردند. ایشان مصداق همان دستی بود که نمک نداشت. یاد و خاطره او که چهره‎ای بی‌بدیل در جمهوری اسلامی بود، زنده باد و روحش قرین رحمت الهی.