بزرگنمايي:

پیام ویژه - خراسان / «فصل مشترک جهش تولید و بهینه سازی انرژی» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم مهدی حسن زاده است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
 با رسیدن به نیمه ماه پایانی سال 1403، مرور عملکرد دستگاه های اجرایی در موضوع تحقق شعار امسال که با نام «جهش تولید با مشارکت مردم» نام گذاری شده بود، ضروری است. اگرچه امسال اقتصاد تحت تاثیر اتفاقات سیاسی مهم و رویدادهای پرفراز و نشیبی بود که مرور آن ها نشان می دهد چگونه شرایط بی ثبات محیطی و تحولات سیاسی داخلی و منطقه ای و حتی جهانی بر عملکرد اقتصاد موثر باشد. از انتهای اردیبهشت امسال که شهادت رئیس جمهور فقید سید ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط بالگرد رقم خورد تا فراز و نشیب سیاسی داخلی در موضوع انتخاب رئیس جمهور جدید و تغییر دولت به عنوان مهم ترین متغیر سیاسی داخلی از یک سو، تشدید بحران غزه و پاسخ کوبنده جمهوری اسلامی ایران به تجاوز رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولی ایران در دمشق تحت عنوان دو نوبت عملیات های وعده صادق و پاسخ های رژیم صهیونیستی و در نهایت شهادت سید حسن نصر ا...، اسماعیل هنیه و یحیی سنوار و در فضای جهانی نیز روی کارآمدن مجدد ترامپ و اقدامات یک جانبه وی در ایجاد تعارض با بسیاری از کشورهای جهان، همگی متغیرهای برون زایی بود که بخش زیادی از توان نرم افزاری کشور برای طراحی سازوکارهای جهش تولید با مشارکت مردم را به خود صرف کرد. صدالبته اختلافات پررنگ سیاسی در داخل و برخی تعارض ها و دوقطبی سازی های عناصر تندروی دو جناح سیاسی اصلی کشور نیز در لطمه زدن به فضای تحقق شعار سال موثر بود اما در این میان تشدید ناترازی انرژی لطمه جدی به رشد اقتصادی و جهش تولید زد. این ناترازی مهم ترین دست انداز و سرعت گیر اقتصاد ایران در سال های پیش رو نیز هست و اگر برای آن تدبیری نشود، تحقق رشد اقتصادی بالا را غیرممکن می سازد.
با این حال در ارتباط با شعار سال، مسئله ای که کمتر مورد توجه قرار گرفته، مشارکت مردم در جهش تولید است. طبیعی است که تولید و رشد اقتصادی منوط به مشارکت مردم به ویژه در قالب فعالان اقتصادی است. فعالانی که ثروت، خلاقیت و توان جسمی خود را در قالب مدیران، کارآفرینان، کارگران و کارمندان به عرصه می آورند تا تولید کالا و خدمات را رقم بزنند. بخش دیگری از مشارکت مردم در قالب مصرف کنندگان است. انتظار می رود در بعد مصرف، بهینه مصرف کردن مهم ترین هدف پیش رو برای تحقق شعار مشارکت مردم در جهش تولید باشد. در حقیقت اگر بهینه سازی مصرف از سوی مصرف کنندگان محقق شود، می توان به تحقق مشارکت مردم در جهش تولید دلخوش بود.
مصداق اصلی در این زمینه دعوت مردم به کاهش مصرف گاز و برق برای جبران ناترازی بود. پویش 2 درجه کمتر نیز با این هدف راه اندازی شد اما واضح است که صرف تبلیغات، نمی تواند مصرف کننده و عادت طولانی مدت مصرف در اقتصاد نفتی و مملو از انرژی ارزان را تغییر دهد. مردم طی دهه های متوالی به دلیل دسترسی کشور به نفت و گاز سرشار و انرژی ارزان، به طور مشهودی متفاوت از سایر نقاط دنیا انرژی مصرف می کنند. اگرچه بخش زیادی از مصرف غیربهینه، فارغ از رفتار مصرف کننده نهایی، در ساختار تولید ما نیز نهادینه شده اما تولیدکننده نیز در سطح دیگری مصرف کننده انرژی است و دلیلی نمی بیند که مصرف خود را بهینه کند. آن چه مانع مشارکت مردم در مهم ترین معضل این روزهای اقتصاد یعنی ناترازی انرژی است، فقدان تعریف سازوکارهای قانونی و انگیزشی لازم برای تشویق کاهش مصرف و تنبیه مصرف بی رویه است. اگرچه در نرخ گذاری های حامل های انرژی از جمله برق و گاز شاهد نرخ گذاری پلکانی و تعریف قیمت های بالاتر برای مصارف بالا و قیمت های ارزان تر برای مصارف پایین هستیم اما مسئله فراتر از این است و به نظر نظام انگیزشی قیمت گذاری انرژی در ایران مشوق مصرف کننده و تولیدکننده به بهینه سازی مصرف نیست.
صدالبته در نتیجه گیری این بحث نباید صرفا به اقدامات قیمتی و افزایش قیمت به عنوان تنها روش انگیزشی برای بهینه سازی مصرف توجه داشت، بلکه می توان بخش مهمی از ساختار تولید از یارانه های انرژی تا تخفیف های مالیاتی و بیمه ای و تسهیلات بانکی را به جای استفاده بی رویه و بی هدف در زنجیره های مختلف اقتصاد به سمت تولید و مصرف محصولات بهینه سازی شده برد تا با مشارکت دادن تولیدکننده در تولید محصولات بهینه و مصرف کننده در کاهش و بهینه سازی مصرف، ضمن عبور دادن اقتصاد از بحران روزافزون انرژی، زنجیره ای مهم از تولید را با مشارکت مردم به جهش و تحرک جدی واداشت.