بزرگنمايي:

پیام ویژه - ایرنا/ متن پیش رو در ایرنا منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست.
توقف نزدیک به نیم ساعته بازی تیم‌های ملی کشورمان و امارات در مرحله انتخابی جام‌جهانی 2026 به یک آبروریزی بین‌المللی تبدیل شد و دستگاه‌های مسئول هم باران را مقصر خاموشی ورزشگاه آزادی دانستند!
بازار
ماجرا چه بود؟
هنوز ساعاتی از آغاز سال جدید نگذشته بود که نخستین رسوایی ورزش ایران در سال 1404 به ثبت رسید و ممکن است به‌عنوان یک رکورد عجیب در فوتبال ایران و البته آسیا و جهان ثبت شود.
تنها دقایقی پس از شروع بازی ایران و امارات در انتخاباتی جام‌جهانی 2026، برق یکی از نورافکن‌های ورزشگاه آزادی قطع شد تا داور دستور به توقف بازی دهد. به این ترتیب بازیکنان بهت‌زده امارات در کنار ملی‌پوشان کشورمان راهی رختکن شدند تا مسابقه با وقفه‌ای طولانی مواجه شود.
طبق اعلام شرکت توزیع برق تهران، شبکه برق شهر تهران در زمان بازی در شرایط کاملا پایدار قرار داشت. این شرکت دلیل قطعی برق در یکی از برج‌های نوری در ورزشگاه آزادی در زمان بازی را نقص فنی در شبکه داخلی برق این ورزشگاه دانست و تاکید کرد که ارتباطی با شبکه سراسری برق شهر تهران ندارد. حتی گروه‌های عملیاتی شرکت توزیع برق تهران بزرگ برای کنترل و هرگونه کمک، طبق برنامه‌ریزی قبلی در ورزشگاه حضور داشتند.
با شروع دوباره بازی، داور چهارم برای نیمه نخست تابلوی 29 دقیقه وقت تلف شده را بالای سر برد. عجیب نبود که موضوع به سرعت در فضای مجازی اکانت‌های عربی بازتاب پیدا کند و حتی مورد تمسخر قرار گیرد. البته داستان فقط به قطع برق نورافکن ختم نشد و فیلم‌هایی از ریزش آب از سقف آبدارخانه ویژه سی‌آی‌پی(cip) و خبرنگاران در ورزشگاه آزادی پس از بارش باران به طور گسترده بازنشر شد.
این موضوع در حالی اتفاق افتاد که «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری، «احمد دنیامالی» وزیر ورزش و جوانان و «مهدی تاج» رئیس فدراسیون فوتبال در ورزشگاه حضور داشتند. آنچه که درد این مسائل را بیشتر می‌کند ورزشگاه آزادی ماه‌ها برای بازسازی تعطیل بوده و طبق اخبار منتشر شده، بازسازی آن را قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء با بودجه‌ 1900 میلیارد تومانی انجام داده است.
چرا تنها چند ماه بعد از بازسازی ضلع غربی بزرگ‌ترین ورزشگاه فوتبال کشور باید چنین شرایطی به وجود آید که با یک بارش باران، برق نورافکن ورزشگاه قطع شود؟
واکنش‌ مسئولان
وزیر ورزش و جوانان در پایان بازی، بابت این اتفاق عذرخواهی کرد و قول داد این موضوع را پیگیری و با مسببان آن برخورد کند و گفت دیگر این اتفاق تکرار نخواهد شد.
اتفاقی که متاسفانه بازتاب منفی بین‌المللی هم داشته و پرسش‌هایی را مطرح می‌سازد که چرا تنها چند ماه بعد از بازسازی ضلع غربی بزرگ‌ترین ورزشگاه فوتبال کشور باید چنین شرایطی به وجود آید که با یک بارش باران، برق نورافکن ورزشگاه قطع شود؟
«عبدالحمید احمدی» معاون سابق وزیر ورزش، درباره پاسخ‌های عجیب و غریب دستگاه‌های مسئول گفت: «دلیل خاموشی نورافکن ورزشگاه آزادی باران نبود. باید به فکر چاره‌ای برای فرسودگی ساختار مدیریتی و اجرایی در شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور و مدیریت ورزشگاه‌های ورزشی باشیم. قطع برق و خاموشی نیم ساعته نورافکن ورزشگاه آزادی آن هم در جریان دیدار مهم و پرمخاطب مقدماتی جام‌جهانی علامت پرسش بزرگی را در مقابل عملکرد دستگاه‌های مسئول و به‌ویژه شرکت توسعه و نگهداری ورزشگاه‌های ورزشی و مدیریت مجموعه ورزشی آزادی قرار داد.»
احمدی به نکات بسیار مهمی اشاره کرده و فرسودگی ساختارهای اداری و مدیریتی را باعث کندی توسعه اقتصادی و اجتماعی دانسته است؛ کاهش کارایی و بهره‌وری با عوارضی چون تأخیر در ارائه خدمات، بوروکراسی سنگین و فرایندهای طولانی، افزایش زمان انجام امور، هدررفت منابع، اتلاف بودجه، نیروی انسانی و زمان به دلیل سیستم‌های ناکارآمد، ضعف در نوآوری و غیر منعطف بودن ساختارها برای پذیرش فناوری‌های جدید یا بهبود فرایندها را از مهم‌ترین آثار آن دانست.
در پایان سال 1402 پس از برگزاری دو مرحله مناقصه، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء به‌عنوان پیمانکار انتخاب شد و در 17 زون از 72 زون ورزشگاه آزادی برای بهسازی و سبک‌سازی سکوها شروع به فعالیت کردپیمانکار چگونه انتخاب شد؟
پیگیری پژوهشگر ایرنا درباره چگونگی روند طی شده برای بازسازی ورزشگاه آزادی نشان می‌دهد در پایان سال 1402 پس از برگزاری دو مرحله مناقصه، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء به‌عنوان پیمانکار انتخاب شد و در 17 زون از 72 زون ورزشگاه آزادی برای بهسازی و سبک‌سازی سکوها شروع به فعالیت کرد.
فاز نخست عملیات عمرانی روی ضلع غربی ورزشگاه آزادی از 17 تیر 1403 آغاز شد. در این فاز تونل ورودی و خروجی مجزای خبرنگاران، جایگاه‌های ویژه، خبرنگاران، وی‌آی‌پی، سی‌آی‌پی، فضای مدیاسنتر- مرکز رسانه‌ای- خبرنگاران، سوئیت‌های میهمانان، نصب اسکوربرد و صندلی‌گذاری دو طبقه انجام شد.
همان زمان «حسین طلا» مدیرعامل وقت شرکت توسعه و تجهیز اعلام کرد چنین کار عمرانی در 50 سال گذشته در ورزشگاه آزادی انجام نشده و همزمان کارهای مقاوم‌سازی، بازسازی و استانداردسازی ورزشگاه در حال انجام است.
پس از آماده‌شدن ورزشگاه آزادی، گفته شد «مقاوم‌سازی 80 ستون در کمتر از 80 روز، استانداردسازی طبق الزامات کنفدراسیون آسیا و نصب تجهیزات مدرن، نماد مهندسی پیشرفته ایران در ورزشگاه آزادی، به‌عنوان مهم‌ترین ورزشگاه کشور و مرکز خاطرات تاریخی ورزش ایران، پس از دهه‌ها به همت مهندسان قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء با چهره‌ای نوین بازسازی شد. این پروژه عظیم با اجرای فناوری‌های پیشرفته، رکوردی تاریخی در بازسازی و مقاوم‌سازی زیرساخت‌های ورزشی ثبت کرده است»!
در همان زمان «سردار عابد» فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیاء درباره این پروژه گفت: «ورزشگاه آزادی را با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و علوم روز مقاوم‌سازی کردیم. عملیات بازسازی در سه تراز استاندارد A و B و C اجرا شد. موفقیت این پروژه در بازه زمانی کوتاه، گواه توانمندی مهندسان ایرانی است.»
فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیاء: «ورزشگاه آزادی را با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و علوم روز مقاوم‌سازی کردیم. عملیات بازسازی در سه تراز استاندارد A و B و C اجرا شددنیامالی وزیر ورزش و جوانان در آن زمان ضمن تحسین کیفیت کار قرارگاه خاتم‌الانبیاء گفته بود: «... تلاش ما این است که این مجموعه نه‌ تنها استانداردهای جهانی را رعایت کند، بلکه در خور شأن مردم و نمادی از هنر و معماری ایرانی باشد. ما به‌دنبال این هستیم که سایر ورزشگاه‌ها نیز به‌صورت مشابه بازسازی شوند و فضایی چشم‌نواز و استاندارد برای هواداران فراهم آورند.»
پرسش‌های افکار عمومی
با این توضیحات، پرسش‌های مهمی در افکار عمومی مطرح می‌شود که آیا ورزشگاه آزادی پس از بهره‌برداری دوباره در دهم دی‌ماه 1403، واقعا درخور شأن کشور شده که این آبروریزی را به بار آورد؟
این چه بازسازی‌ است که وسط یک بازی بین‌المللی نورافکن‌های ورزشگاه خاموش می‌شود و آب از سقف بخش سی‌آی‌پی ورزشگاه جاری شده و با آبروی فوتبال ایران بازی می‌شود؟
مگر می‌شود نتوان از سرویس‌های ورزشگاه تازه بازسازی شده استفاده کرد؟ این چه کار عمرانی بوده که شرایط رختکن‌ها، صدای میزبان و میهمان را درآورده است!؟
از جایگاه «میکسدزون» هم چیزی نگوییم که اتفاقاتش در هر بازی سوژه رسانه‌هاست.
همین فهرست پرشمار ایرادها، آن هم فقط چند ماه پس از بهره‌برداری دوباره از ورزشگاه آزادی، نشان‌دهنده قصه پر غصه بزرگ‌ترین مجموعه ورزشی کشور است.
حالا وقت آن رسیده که مسئولان امر از شرکت توسعه، پیمانکار، مشاوران و هر مقام مسئولی که در بازسازی آزادی نقش داشته است برای افکار عمومی احترام قائل شوند و بیایند و توضیح دهند. مگر می‌شود ماه‌ها اهالی فوتبال را چشم انتظار نگه داشت، آن وقت چنین چیزی را تحویل آن‌ها داد؟
هزینه‌ ساخت یک ورزشگاه چند؟
پنجم مرداد پارسال «کیومرث هاشمی» وزیر سابق ورزش با حضور در فدراسیون فوتبال درباره وضعیت استادیوم آزادی به خبرنگاران گفت: «برطرف کردن مشکلات ورزشگاه آزادی نیازمند تأمین اعتبار مالی بود. در بودجه سال 1403 مبلغ 1200 میلیارد تومان برای ورزشگاه آزادی در نظر گرفته شد که رقم کمی نیست. قوی‌ترین پیمانکار کشور یعنی قرارگاه خاتم‌الانبیاء متولی کار شد و قبل از عقد قرارداد شروع به کار کرد. گروهی حدوداً 500 نفره زیر گرمای شدید مشغول کار هستند.»
همچنین «حسین طلا» مدیرعامل وقت شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور 13 دی‌ماه پارسال اعلام کرده بود، برای بازسازی ورزشگاه آزادی قرارداد نهایی با قرارگاه خاتم‌الانبیاء در روز 17 تیر و به مدت 18 ماه امضا شد. مبلغ کل قرارداد یک هزار و 900 میلیارد تومان است که تا به امروز مبلغ 700 میلیارد تومان پرداخت شده است.
«ان‌شاءالله با برنامه‌ریزی مناسب بتوانیم همزمان با برگزاری بازی‌ها در این استادیوم خاطره‌انگیز، مقاوم‌سازی، بازسازی و استانداردسازی همه بخش‌های آزادی تا پایان مدت زمان قرارداد را انجام دهیم.»
بررسی اخبار و گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد ورزشگاه آزادی در سال 1349 با پارکینگ، دریاچه مصنوعی و ... با هزینه‌ 174 میلیون تومان ساخته شد که با دلار 8 تومانی در آن زمان به حدود 22 میلیون دلار می‌رسد.
اگر این مبلغ را با نرخ دلار 100 هزار تومانی محاسبه کنیم، به حدود 2 هزار و 200 میلیارد تومان می‌رسد و حالا صرف 1900 میلیارد تومان فقط برای بازسازی، رقم سنگینی محسوب می‌شود؛ در حالی که این بازسازی مربوط به افزایش جایگاه تماشاگران یا تغییر بنیادین چمن ورزشگاه یا مسقف کردن آن و چنین تغییرات ساختاری نبوده است.
اما آن‌چه برای اهالی فوتبال اهمیت دارد، نداشتن تناسب بین میزان هزینه صرف‌شده برای بازسازی ورزشگاه آزادی و دستاورد آن است؛ در حالی‌که چه بسا با این رقم می‌توانستیم یک ورزشگاه جدید بسازیم.