بزرگنمايي:

پیام ویژه - اکو ایران / متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست.
در بهترین حالت، ترامپ رفتاری را در پیش گرفته که می‌تواند ادبیات و اقدامات توسعه‌طلبانه را به عنوان ابزاری برای کسب مزایای ژئوپلیتیکی مشروع جلوه دهد. در این روند، او درِ جهانی خطرناک را می‌گشاید.
به نظر می‌رسد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، گسترش سرزمینی را به یکی از مضامین اصلی دوره جدید قدرت خود تبدیل کرده است.هال برندز، تحلیل‌گر برجسته مسائل بین‌الملل، با انتشار یادداشتی در بلومبرگ این موضوع را مورد بررسی خود قرار داده است. اکوایران این یادداشت بلند را در دو بخش ترجمه کرده که بخش نخست آن پیش از این منتشر شده و در ادامه بخش دوم و پایانی آن ارائه می‌شود:
بازار
عدم تهاجم به آمریکا کمک می‌کند
نتایج این پروژه شگفت‌انگیز بود. فتوحات نظامی پس از سال 1945 کاملاً از بین نرفتند، اما به‌طور قابل‌توجهی نادرتر شدند. تانیشا فاضل می‌نویسد: «کشورها در امور دیگر دولت‌ها مداخله می‌کردند، اما بدون اینکه تلاش کنند مرزهایشان را از نو بکشند. و آن‌ها به‌ویژه به‌ندرت اقدام به الحاق کامل دیگر کشورهای شناخته‌شده بین‌المللی می‌کردند.»
از زمان جنگ جهانی دوم به بعد، تنها یک کشور ــ‌ویتنام جنوبی‌ــ به‌طور خشونت‌آمیزی از نقشۀ جهان محو شده است. و حتی با وجود مداخلات گستردۀ ابرقدرت‌های جنگ سرد در کشورهای خارجی، سطح جنگ‌های بین‌دولتی به‌طور چشمگیری کاهش یافت.
کشورهای ضعیف هرگز تا این حد از خطر تصرف سرزمین‌هایشان و از دست دادن استقلالشان در امان نبوده‌اند. این دستاورد، پیشرفت تاریخی جهان را ممکن ساخت.
جهانی که در آن تجاوزگری مهار نشده بود، جهانی نبود که در آن تجارت رونق گیرد و استانداردهای زندگی پس از سال 1945 به شکلی بی‌سابقه افزایش یابد ــ‌یا جهانی که در آن دموکراسی در کشورهای بیشتری از هر زمان دیگری پیروز شود. احترام به حقوق بشر همچنان ایراد داشت، اما قطعاً یکی از اساسی‌ترین حقوق بشر، رهایی از این است که سرزمین و آزادی‌های فرد توسط قدرت‌های غارتگر مصادره و نابود شود. مهار فتوحات، ثباتی را فراهم کرد که باعث شد بسیاری از دستاوردهای دیگر محقق شوند.
برخی از پژوهشگران ادعا می‌کنند که کاهش فتوحات نتیجۀ انقلابی در اخلاق انسانی بود یا اینکه وکلا و فعالان با تلاش فراوان آن را نامشروع کردند. اما این ادعا قانع‌کننده نیست. بشریت همچنان قادر به انجام انواع شرارت‌ها بود؛ بازیگران بدی مانند صدام حسین، دیکتاتور عراق، تمایل خود را برای سرقت از همسایگانشان از دست نداده بودند. فتوحات به این دلیل کاهش یافتند که مخالفت شدید قدرتمندترین کشور جهان و متحدانش باعث شد که این اقدام، کمتر سودآور و خطرناک‌تر از هر زمان دیگری شود. اکنون اما، این هنجار ضد فتوحات در حال تضعیف شدن است زیرا توازن قدرت تغییر کرده است.
روسیه و چین به‌خوبی درک می‌کنند که مفاهیمی مانند حاکمیت ملی و مصونیت مرزها مانعی برای تحقق جاه‌طلبی‌های امپریالیستی آن‌هاست. بنابراین، آن‌ها با افزایش یا بازیابی قدرت خود در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند این هنجار حیاتی را، خواه آشکارا و خواه با روش‌های زیرکانه‌تر، تضعیف کنند.
در سال 2008، روسیه بخش‌هایی از گرجستان و در سال 2014 بخش‌هایی از اوکراین را تصرف کرد و در سال 2022 تلاش کرد تا کل اوکراین را اشغال کند. چین در تجدیدنظرطلبی خود رویکردی تدریجی‌تر داشته است، اما همچنان بیشتر دریای چین جنوبی را به نام خود مصادره کرده، تایوان دموکراتیک را تهدید به نابودی کرده و به حاکمیت همسایگانش از هند تا ژاپن تعرض کرده است.
در دوره‌های مختلف، ایالات متحده با چنین اقداماتی مخالفت کرده است. مقامات آمریکایی گفته‌اند که تجاوز چین در دریای چین جنوبی فقط مربوط به این نیست که چه کسی کنترل چند «صخره» دورافتاده را در دست دارد، بلکه دربارۀ «قوانین» حاکم بر روابط جهانی است. اما اکنون، رئیس‌جمهور آمریکا پیشنهاد می‌کند که این قوانین کنار گذاشته شوند.
توسعه‌طلبی جدید ترامپ
ترامپ قطعاً مانند یک توسعه‌طلب سخن می‌گوید. دربارۀ کانال پاناما می‌گوید: «ما آن را پس می‌گیریم.» او اعلام می‌کند که ایالات متحده باید برای اهداف امنیت ملی مالک گرینلند باشد. ترامپ با اظهار این‌که ممکن است از تعرفه‌ها برای نابودی حاکمیت کانادا استفاده کند، کانادایی‌ها را خشمگین می‌کند ــ‌و با تغییر نام «خلیج مکزیک» به «خلیج آمریکا»، مکزیکی‌ها را آزرده می‌سازد. مهم‌تر از همه، او اخیراً همه را با اعلام این‌که آمریکا نوار غزۀ ویران‌شده را «مالک» خواهد شد و آن را بازسازی خواهد کرد، شگفت‌زده کرد. به نظر می‌رسد که ترامپ در تلاش است تا نقش جیمز کی. پولک را ایفا کند و گسترش سرزمینی را معیار موفقیت ریاست‌جمهوری‌اش قرار دهد.
معروف است که می‌گویند باید ترامپ را جدی گرفت اما نه از لحاظ تحت‌اللفظی. نظرات افراد دربارۀ این‌که آیا او واقعاً به گفته‌هایش ایمان دارد یا نه، متفاوت است. ترودو هشدار داده که ترامپ در ادعای خود دربارۀ کانادا کاملاً جدی است. دیگران معتقدند که او صرفاً برای اهداف دیپلماتیک چنین موضعی گرفته است. بر اساس این نظریه، شاید ترامپ درباره گرینلند لحن تندی اتخاذ کرده تا حضور امنیتی و حقوق آمریکا بر منابع آنجا افزایش یابد. شاید او در تلاش است پاناما را وادار کند تا نفوذ چین را از خود پاک کند. (اگر چنین باشد، به نظر می‌رسد که این استراتژی مؤثر بوده است.)
به همین ترتیب، شاید ماجراجویی ترامپ در غزه باعث شود کشورهای عربی طرح‌های خود را برای تأمین امنیت این منطقه ارائه دهند. شاید او صرفاً در تلاش است تا قبل از مذاکرۀ مجدد دربارۀ توافق تجاری آمریکا‌ـ‌مکزیک‌ـ‌کانادا، اهرم فشار خود را به حداکثر برساند. اما حتی اگر ادبیات توسعه‌طلبانۀ ترامپ فقط یک نمایش باشد، باز هم آسیب‌زننده است.
حتی در این تفسیر، ترامپ تهدید می‌کند که با اعمال فشار، کشورها را مجبور به واگذاری سرزمین‌هایشان کند ــ‌و شاید حتی از زور علیه کشورهای دوست استفاده کند‌ــ تا امتیازات دیپلماتیک یا اقتصادی به دست آورد. این در حالی است که او به‌راحتی می‌تواند آنچه را که می‌خواهد بدون این درخواست‌های تهدیدآمیز به دست آورد، ‌خواه نظارت بیشتر بر حضور چین در پاناما باشد یا روابط امنیتی قوی‌تر با گرینلند‌.
در بهترین حالت، ترامپ رفتاری را در پیش گرفته که می‌تواند ادبیات و اقدامات توسعه‌طلبانه را به عنوان ابزاری برای کسب مزایای ژئوپلیتیکی مشروع جلوه دهد. در این روند، او درِ جهانی خطرناک را می‌گشاید.
یک عصر شرارت دیگر؟
اگر ایالات متحده به یک قدرت توسعه‌طلب تبدیل شود، نظم موجود را از هم خواهد پاشید. کشورهای دیگر مدت‌هاست که با رفتارهای آمریکا که آن‌ها را ناپخته یا بی‌ثبات‌کننده می‌دانند، کنار آمده‌اند، اما بیش از یک قرن است که مجبور نبوده‌اند از این بترسند که واشنگتن بخواهد سرزمین آن‌ها را از آنِ خود کند.
اگر ترامپ یا رؤسای‌جمهور آینده هنجار غیرقابل قبول بودن فتح قلمروها را از بین ببرند، ممکن است آمریکا همچنان آن‌قدر هراس‌انگیز باشد که مانع عبور آشکار کشورهای دیگر از این خط قرمز شود. اما با ایجاد ناامنی وجودی برای دولت‌های ضعیف‌تر، اعتمادی را که یک ابرقدرت موفق به آن نیاز دارد، نابود خواهد کرد.
آمریکای توسعه‌طلب در مقابله با دست‌درازی‌های روسیه یا چین هم با چالش‌های بیشتری روبه‌رو خواهد شد. اگر واشنگتن از کشورهای کوچک‌تر بخواهد که بخشی از سرزمین خود را واگذار کنند، بر چه اساسی می‌تواند به اقدامات مشابه قدرت‌های خودکامه اعتراض کند؟ و اگر آمریکا با تهدید و فشار، متحدانی مانند دانمارک و کانادا را تحت سلطه بگیرد، موانعی را که مدت‌هاست مانع طرح‌های توسعه‌طلبانۀ دیگر کشورها شده، از میان خواهد برداشت.
در واقع، اگر آمریکا دیگر به قوانین احترام نگذارد، تصور نکنید که سایر کشورها همچنان به آن‌ها پایبند خواهند ماند. فرصت‌طلبان در سراسر جهان به دنبال سهمی از این غنیمت خواهند بود. نشانه‌های این روند از هم‌اکنون نگران‌کننده‌اند: تعداد جنگ‌های بین‌دولتی رو به افزایش است و قدرت‌های منطقه‌ای مانند رواندا و ترکیه، با روش‌هایی آشکار یا پنهان، ادعاهایی بر سرزمین‌های همسایگان خود مطرح کرده‌اند.
دوران فتوحات، ناگزیر دوران جنایات نیز خواهد بود: تمایل به نابودی یا تجزیۀ کشورها به‌راحتی به آمادگی برای سرکوب و خشونت علیه مردم آن‌ها منجر می‌شود. فقط به جنایاتی که روسیه در مناطق اشغالی اوکراین مرتکب شده نگاه کنید، یا تهدیدهای مقامات چینی را بشنوید که گفته‌اند پس از تصرف تایوان، جمعیت آن را «بازآموزی» خواهند کرد. آمریکا شاید توسعه‌طلبی نسبتاً مهربان‌تر باشد، اما در جهانی که تجدیدنظرطلبی تبدیل به قاعده شود، دیگر قدرت‌ها چنین محدودیت‌هایی نخواهند داشت.
آنچه برای سایر کشورها بد است، همیشه برای آمریکا هم بد نیست، و ترامپ شاید ادعا کند که در فضایی که قوانین خودمحدودکننده کنار گذاشته شوند، قدرتمندترین کشور جهان دست بالا را خواهد داشت. درست است که که احتمال فاتح شدن آمریکا بیشتر از قربانی شدنش است: مکزیک به این زودی‌ها تگزاس یا کالیفرنیا را بازپس نخواهد گرفت. اما خطر بزرگ‌تر و بلندمدت‌تر این است که جهانی که پذیرای فتح سرزمینی باشد، در نهایت ــ‌همان‌طور که در جنگ جهانی اول و دوم رخ دادــ به جهانی تبدیل خواهد شد که حتی برای دورافتاده‌ترین و از نظر جغرافیایی امن‌ترین ابرقدرت نیز ناامن خواهد بود.
چنین جهانی شاید هنوز دور از دسترس به نظر برسد، اما رؤیاهای توسعه‌طلبانۀ ترامپ بسیار بی‌ثبات‌کننده‌اند، زیرا مستقیماً اصل اساسی نظم آمریکایی را هدف قرار می‌دهند. کاهش فتوحات و تصاحب سرزمینی با زور، یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای عصر مدرن است. برگرداندن آن نه‌تنها برای جهان، بلکه در نهایت برای خود آمریکا نیز فاجعه‌بار خواهد بود.