پیام ویژه - خبرآنلاین / با سرعت خیره‌کننده‌ای که هوش مصنوعی در حال پیشرفت است، پرسش اساسی این است که چه زمانی این فناوری سلطه کامل بر بازار کار خواهد یافت. در شرایطی که اقتصاد آمریکا با بدهی 36 تریلیون دلاری، تنش‌های تعرفه‌ای و عدم قطعیت‌های مالی روبروست، خطر تحولات ناشی از هوش مصنوعی بر ضرورت آماده‌سازی شغلی کارگران افزوده است.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی مؤسساتی چون PwC، مک‌کینزی و مجمع جهانی اقتصاد، انتظار می‌رود که تا سال 2050 هوش مصنوعی نیروی کار جهانی را به شکلی بنیادین متحول کند. تخمین‌ها نشان می‌دهد که تا 60 درصد از مشاغل کنونی نیازمند تغییرات اساسی خواهند شد. در این روند، سیستم‌های خودکار و فناوری‌های هوشمند به بخش جدایی‌ناپذیری از محیط‌های کاری تبدیل می‌شوند.
بازار

برای حفظ جایگاه شغلی و رقابت‌پذیری در آینده، کسب مهارت‌هایی همچون تفکر انتقادی و سواد دیجیتال حیاتی است. همچنین توصیه می‌شود افراد به سمت مشاغل کمتر آسیب‌پذیر در برابر اتوماسیون، مانند بخش‌های بهداشت و آموزش، حرکت کنند و از برنامه‌های بازآموزی برای نوسازی مسیر شغلی خود بهره ببرند.
ری دالیو، سرمایه‌گذار کلان و بنیان‌گذار صندوق سرمایه‌گذاری بریج‌واتر، هشدار داده است که آینده اقتصاد به چگونگی تلفیق قدرت هوش مصنوعی با پتانسیل انسانی وابسته خواهد بود. به گفته او، کسانی که از هم‌اکنون خود را برای این تغییرات آماده کنند، فردای جهان را خواهند ساخت.
سرعت دگرگونی فراتر از انتظار
برآوردهای مختلف نشان می‌دهد طی بازه‌ای 10 تا 30 ساله، هوش مصنوعی چهره اغلب مشاغل را دگرگون خواهد کرد. گزارش مک‌کینزی پیش‌بینی می‌کند که تا سال 2030 حدود 30 درصد مشاغل آمریکا تحت تاثیر مستقیم اتوماسیون قرار گیرند و 60 درصد نیز با تغییرات عمده ناشی از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی روبرو شوند. پیش‌بینی گلدمن ساکس نیز حکایت از آن دارد که تا سال 2045 نیمی از مشاغل به طور کامل توسط ربات‌ها و فناوری‌های مولد هوش مصنوعی خودکارسازی خواهند شد.
برآورد پیشین گلدمن ساکس نشان می‌دهد که هوش مصنوعی ممکن است موجب حذف 300 میلیون شغل در سراسر جهان شود؛ معادل 25 درصد از کل بازار کار جهانی. در مقابل، مشاغل فیزیکی مانند ساخت‌وساز، صنایع دستی تخصصی، تعمیرات و نگهداری، در برابر این موج مقاوم‌تر خواهند بود.
دالیو همچنین نسبت به «عصر کاهش شدید بدهی» هشدار داده است؛ عصری که در آن بهره‌وری ناشی از هوش مصنوعی رشد می‌کند، اما سرعت جایگزینی مشاغل جدید با مشاغل حذف شده بسیار کمتر خواهد بود. به گفته لری فینک، مدیرعامل بلک‌راک، تاثیرات هوش مصنوعی بر بخش‌هایی مانند مالی و حقوقی پیش از این نمایان شده و تا سال 2035 بازآرایی قابل توجهی در مشاغل دفتری و مدیریتی ایجاد خواهد شد. جیمی دیمون، مدیرعامل جی‌پی مورگان نیز در نامه‌ای به سهامداران اعلام کرده است که طی 15 سال آینده، هوش مصنوعی وظایف تکراری را به طور کامل تصاحب خواهد کرد.

آهنگ تغییر بسته به شرایط
سرعت دقیق این تغییرات بستگی به پیشرفت‌های فناورانه، قوانین نظارتی و مشوق‌های اقتصادی دارد. بیل آکمن، مدیر صندوق پرشینگ اسکوئر، معتقد است فشارهای اقتصادی سبب تسریع پذیرش فناوری‌های هوش مصنوعی در شرکت‌ها شده و این تغییرات را زودتر از انتظار به وقوع خواهد رساند. از سوی دیگر، اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، اعتقاد دارد که با اجرای برنامه‌های بازآموزی می‌توان از بروز یک بحران بزرگ در بازار کار جلوگیری کرد.
در خوشبینانه‌ترین سناریو، انتظار می‌رود که تا سال 2040 بین 50 تا 60 درصد مشاغل یا خودکار شوند یا ماهیتی کاملاً جدید پیدا کنند و در صورت ادامه روند نوآوری، این نسبت تا سال 2050 به بیش از 80 درصد نیز برسد.
کدام مشاغل در معرض خطر بیشتری هستند؟
اثرگذاری هوش مصنوعی بر مشاغل یکسان نخواهد بود. برخی مشاغل به سرعت تحت تاثیر قرار می‌گیرند و برخی دیگر در برابر تغییرات مقاومت بیشتری خواهند داشت. وظایفی مانند ورود اطلاعات، زمان‌بندی ملاقات‌ها و خدمات مشتریان پیشاپیش تحت سلطه ابزارهایی چون چت‌بات‌ها و فرآیندهای روباتیک قرار گرفته‌اند.
مطالعه‌ای از مؤسسه مطالعات سیاست عمومی در سال 2024 نشان داده است که 60 درصد از وظایف اداری قابلیت خودکار شدن دارند. شرکت بلک‌راک نیز به کمک هوش مصنوعی در حال کاهش هزینه‌های عملیات دفتری خود است. کارهایی همچون حسابداری، مدل‌سازی مالی و تحلیل داده‌های ابتدایی نیز بسیار آسیب‌پذیرند و ابزارهای هوشمند اکنون این وظایف را سریع‌تر و دقیق‌تر از انسان انجام می‌دهند.
در حوزه حقوقی نیز، مشاغلی چون دستیاری حقوقی، تنظیم قرارداد و پژوهش‌های حقوقی تحت تاثیر ابزارهایی مانند Harvey و CoCounsel که با دقت 90 درصد اسناد را پردازش می‌کنند، با خطر خودکارسازی روبرو هستند. البته نقش‌های ارشد حقوقی و دفاع در دادگاه به دلیل نیاز به قضاوت انسانی دیرتر جایگزین خواهند شد.
طراحی گرافیک، کپی‌رایتینگ و روزنامه‌نگاری اولیه نیز تحت تاثیر ابزارهایی مانند DALL-E و پلتفرم‌های مبتنی بر GPT دستخوش تغییر شده‌اند. پژوهش‌های مرکز تحقیقاتی Pew در سال 2024 پیش‌بینی می‌کند که تا سال 2035، 30 درصد از مشاغل رسانه‌ای به طور کامل خودکار شوند. در عین حال، خلاقیت انسانی در روایت‌گری و هنرهای عالی‌تر همچنان حفظ خواهد شد.
برنامه‌نویسی، مهندسی و علوم داده هم از این روند مستثنی نیستند. اگرچه هوش مصنوعی بهره‌وری در این بخش‌ها را افزایش داده، اما وظایف روتین برنامه‌نویسی و طراحی در حال خودکار شدن هستند. طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، تا سال 2040 حدود 40 درصد از کارهای برنامه‌نویسی قابل خودکارسازی خواهد بود.
مشاغل حوزه درمان مانند پرستاری، روان‌درمانی و مددکاری اجتماعی که نیازمند همدلی و تعامل انسانی هستند، کمتر در معرض تهدیدند. حتی با پیشرفت جراحی روباتیک و تشخیص‌های هوش مصنوعی، اعتماد بیمار به حضور انسانی قابل جایگزین نیست.
در نهایت، مشاغل آموزشی، به ویژه در حوزه‌های حساس مانند آموزش فلسفه یا مدیریت عالی، که بر هوش عاطفی و انعطاف‌پذیری انسانی تکیه دارند، همچنان پایدار خواهند ماند. بر اساس گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، تنها 10 درصد از وظایف آموزشی تا سال 2040 قابل خودکارسازی هستند.