پیام ویژه - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
باردیگر شاهد افزایش نرخ ارز، سکه و طلا هستیم و همانند سنوات گذشته واکنش مردم به رشد قیمت‌ها در بازارهای مالی افزایش تقاضا است. البته مسئولان امر معتقدند که روند صعودی ارز و اثرگذاری آن بر بازار سکه و طلا کوتاه‌مدت و زودگذر است و حتی رئیس کل بانک مرکزی به مردم توصیه کرده است؛ «برای جلوگیری از ضرر و زیان وارد این بازار نشوند.» این در حالی است که همچنان افزایش نرخ ارز ادامه دارد و مهمتر اینکه به دلیل کاهش اعتماد مردم به وعده‌های مسئولان، تقاضا برای خرید ارز رو به افزایش است. هرچند مسئولان امر معتقدند که عرضه بیش از تقاضا است و مازاد عرضه وجود دارد اما جهش قیمت‌ها بیانگر حکایت دیگری است.
چندمدتی است با افزایش تنش‌های منطقه فنر جمع‌شده نرخ ارز در بازار آزاد، به آرامی در حال آزاد شدن است و موجب شده تا نرخ دلار افزایش یابد و حتی به کانال 56 هزار تومانی وارد شود. دولت سیزدهم در چندماه اخیر تلاش‌های بسیاری برای بازگرداندن نرخ دلار به کانال 49 هزار تومانی داشت اما بعد از حادثه هفتم اکتبر و حمله حماس به اسرائیل نرخ دلار وارد کانال 50 هزار تومان شد؛ هرچند در آن مقطع زمانی سیاست‌های دولت که از دید کارشناسان ارزی، نوعی ارزپاشی است، موجب شد تا دلار در نهایت در کانال 52 هزار تومان متوقف شود. اما این روزها دولت در کنترل افزایش نرخ ارز، ناتوان بوده و این رویه موجب شده است تا ارزش دلار افزایش یابد و اثرگذاری آن را در سایر بازارهای مالی همچون سکه و طلا نیز شاهد باشیم. به‌طوری‌که قیمت سکه به بیش از 33 میلیون تومان و ارزش هر گرم طلای 18 عیار نیز 2 میلیون و 900 هزار تومان شود. این وضعیت در حالی رخ داده است که فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در چهارم بهمن‌ماه در جلسه ماهانه مدیران‌عامل بانک‌ها، در واکنش به افزایش قیمت ارز، گفته بود: «با اجازه مقام معظم رهبری برای خرید 20 درصد از منابع صندوق توسعه ملی، شاهد افزایش چشمگیری در ذخایر ارزی بانک مرکزی خواهیم بود و سال آینده وضعیت ارزی به مراتب بهتری خواهیم داشت و نوساناتی که در بازار غیررسمی وجود دارد، کوتاه‌مدت و زودگذر است. این افزایش قیمت‌ها هیجانی و فاقد دلایل اقتصادی است و پشت این افزایش قیمت‌ها ،خالی است، چون ریال را هم ما محدود کردیم.» او حتی از تمامی فعالان اقتصادی خواسته بود: «فعالیت‌ها و تصمیمات خود را بر اساس واقعیت‌های ارزی کشور که عنوان شد، انجام دهند؛ نوساناتی که حادث شده، گذراست.»
به‌رغم ادعای رئیس کل بانک مرکزی، تاکنون این نوسان کنترل نشده است و اگر ریشه افزایش نرخ ارز را مباحث سیاسی و بین‌المللی بدانیم، بنابراین با توجه به وضعیت کنونی، بعید است دولت بتواند این نوسان را مدیریت کند. البته با توجه به انتخابات پیش رو این احتمال وجود دارد که قیمت ارز تا حدودی کاهش یابد اما این رویه نمی‌تواند تداوم داشته باشد. اگرچه تحلیل و باور دولتمردان برای افزایش نرخ ارز، سیاسی تعبیر می‌شود، اما سیدکمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در واکنش به این تحلیل گفته است: «هر کس می‌گوید، افزایش نرخ ارز عامل و فاکتور اقتصادی ندارد، حرف صحیحی نزده، چون در شرایطی که تمام کالا‌ها تا 40 درصد افزایش قیمت دارند، نمی‌توان نرخ ارز را ثابت نگه داشت. ممکن است مثل 9 ماه گذشته بتوان در مقطعی با افزایش تزریق ارز و درآمد ارزی، نرخ ارز را ثابت نگه داشت، اما این کار همیشه امکان‌پذیر نیست. به‌عقیده من تا همین حالا هم دلار جوانمردی به خرج داده، چون افزایش 10 درصدی نرخ ارز در شرایط تورم بالای 40 درصد افزایش قابل توجهی محسوب نمی‌شود.» همچنین سعید لیلاز، تحلیلگر اقتصادی به سایت خبرآنلاین گفته است: «عامل اصلی افزایش قیمت دلار را در ماه‌های آینده باید در افزایش نرخ نقدینگی و تورم جست‌وجو کرد. اگر نرخ رشد نقدینگی مطابق آنچه خود دولت ادعا می‌کند روی 25 درصد بماند، متعاقب آن نرخ تورم به 30 درصد خواهد رسید و قاعدتاً با فرض ثابت ماندن درآمد نفت در ماه‌های آینده، باید منتظر افزایش 30 درصدی قیمت دلار باشیم. اگر تحولات سیاسی خارج از کنترل اتفاق نیفتد و بخواهیم فقط بر مبنای مؤلفه‌های اقتصادی تحلیل کنیم، تصور من این است که قیمت دلار تا پایان سال آینده باید بین 65 تا 75 هزار تومان باشد.»
با توجه به اظهارات کارشناسی در این باره، نمی‌توان انتظار داشت که قیمت دلار بار دیگر به کمتر از 50 هزار تومان کاهش یابد؛ مگر اینکه رخدادهای سیاسی به‌گونه‌ای برای کشور رقم بخورد که در نهایت موجب رفع یا کاهش تحریم‌ها شود. خواسته یا ناخواسته آثار تحریم‌ها تنها در بخش تجاری موجب شده تا امسال با کسری 12 تا 14 میلیارد دلاری تراز تجاری مواجه باشیم؛ امری که آثار خود را بر میزان ارز مورد نیاز کشور خواهد داشت. براساس اطلاعات منتشرشده در سایت‌های خبری ارزش دلار در بازار آزاد، صرافی ملی، بازار متشکل ارزی و سامانه سنا همگی نسبت به هفته اخیر رشد داشته است هرچند به جز بازار آزاد در سایر بخش‌ها قیمت‌ها، کنترل شده است.
بازار
![]()