پیام ویژه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
وزیر امور خارجه که عصر دیروز چهارشنبه تور چند روزه خود به منطقه را از عربستان آغاز کرد، با استقبال مقامات سعودی وارد ریاض شد. هدف اصلی عراقچی از سفر به پادشاهی عربستان و دیدار با فیصل بن‌فرحان، همتای سعودی، رایزنی در مورد تحولات اخیر در لبنان و غزه و تلاش برای پایان دادن به حملات اسرائیل در منطقه است. در دیدار عراقچی با همتای سعودی، آخرین تحولات روابط دوجانبه نیز مورد بحث و رایزنی قرار گرفت. سخنگوی وزارت امور خارجه که در این سفر حضور دارد، در شبکه ایکس نوشت: وزیر امور خارجه، گفتوگوهای مفید و سازنده‌‌‌ای با همتای عربستانی خود، امیر فیصل بن فرحان، در خصوص آخرین تحولات منطقه به‌ویژه غزه داشتند. طرفین خواستار توقف جنگ علیه غزه و لبنان و رساندن هرچه سریع‌‌‌تر کمک‌‌‌های انسان‌‌‌دوستانه به آوارگان شدند.
![]()
دو وزیر همچنین با مرور آخرین وضعیت روابط دوجانبه، بر عزم مشترک برای ادامه مسیر تقویت روابط در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی تاکید کردند. بر اساس اعلام برخی از منابع خبری عراقچی بعد از دیدار با مقامات سعودی راهی قطر خواهد شد. عراقچی در بدو ورود به ریاض در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: امیدواریم رایزنیهای ما در عربستان منجر به صلح در منطقه شود. عراقچی در پیام ویدئویی پیش از ورود به ریاض، درباره این سفر و تعامل با عربستان گفت: گفتوگوهای ما درباره تحولات در منطقه برای جلوگیری از جنایات رژیم صهیونیستی در لبنان و در ادامه جنایات آن در غزه ادامه دارد. او افزود: من از امروز سفری را در منطقه آغاز می‌‌‌کنم، به ریاض و دیگر پایتخت‌‌‌ها می‌‌‌روم و برای اقدامی جمعی از سوی کشورهای منطقه تلاش خواهیم کرد تا حملات بی‌‌‌رحمانه در لبنان متوقف شود.
اهمیت سفر در فضای کنونی
سفر وزیر خارجه و هیات همراه تاکید بر ادامه رویکرد دولت سیزدهم در زمینه سیاست همسایگی و استمرار رایزنی‌ها برای تقویت روابط دوجانبه و چندجانبه بین ایران و همسایگان جنوبی خلیج‌فارس است. این سفر همچنین اهمیت جایگاه و نقش عربستان را به عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای اسلامی، عربی و پیرامونی برای ایران نشان می‌دهد که با احیای روابط از اسفند 1401 تاکنون با یک سرعت کم اما مبتنی بر منطق روابط رقابتی ایران و عربستان رو به جلو حرکت کرده است. فراتر از روابط دوجانبه، هدف‌گذاری برای ایجاد تحرک در عرصه منطقه‌ای (اسلامی- عربی) به منظور ترغیب کشورهای منطقه برای اعمال فشار بر اسرائیل و حامیان غربی آن در راستای برقراری آتشبس از جمله اهدافی است که در سفر عراقچی در دستور کار قرار گرفته است. هدفی که انتظار این بود از مدت‌ها قبل برای هدایت آن به سمت بازیگری چون عربستان در دستورکار قرار می‌گرفت. با این حال این سفر بار دیگر تاکید بر رویکرد حمایتی همه‌جانبه ایران از مقاومت و عدم‌تفسیر رایزنیهای دیپلماتیک در راستای عقب‌نشینی از این رویکرد اصولی را نشان می‌دهد.
ظرف روزهای گذشته تحلیل‌های متناقضی درخصوص رویکرد معاملاتی ایران به محور مقاومت ارائه شده بود که طبیعتا دیپلماسی فعال عراقچی، بطلان این تحلیل‌ها را نشان می‌دهد. این سفر همچنین تداوم رایزنی‌ها برای برگزاری نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی با هدایت فشارهای سیاسی و تبلیغاتی به سمت کشورهای اسلامی و عربی را نشان می‌دهد که به‌رغم تاکیدات ایران هنوز آمادگی خود را نشان نداده‌اند.
نگاه خارجی به سفر عراقچی
همزمان با سفر عراقچی به ریاض، فاکس نیوز رسانه جمهوری‌خواهان آمریکا در تحلیلی از چرایی این سفر، آن را به منزله از دستورکار خارج شدن توافق عادیسازی روابط عربستان با اسرائیل با میانجی‌گری آمریکا قلمداد کرده است. فاکس نیوز روز چهارشنبه 9 اکتبر نوشت: به‌رغم ادعای دولت بایدن مبنی بر نزدیک بودن آمریکا به انجام توافقی در منطقه برای عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل، حالا با دعوت عربستان از وزیر امور خارجه ایران برای سفر به ریاض به منظور رایزنی درباره آتشبس در لبنان و غزه، بحث این توافق دیگر مطرح نیست. فاکس نیوز با انتشار این مطلب نوشت: هفته گذشته، کشورهای جنوب خلیج‌فارس از جمله عربستان سعودی بر بی‌‌‌طرفی خود در درگیری میان اسرائیل و ایران تاکید کردند.
ایران هشدار داده است که اگر حامیان اسرائیل دخالت مستقیمی داشته باشند، منافعشان در منطقه هدف قرار خواهد گرفت. این ممکن است به معنای حملات موشکی علیه تاسیسات نفتی آنها باشد. «علی شهابی» مشاور اقتصادی و تحلیلگر سعودی در این خصوص به فاکس نیوز گفت: کشورهای حاشیه خلیج‌فارس فکر می‌کنند حمله ایران به تاسیسات نفتی آنها غیرمحتمل است اما برخی از طریق منابع غیررسمی ادعا می‌کنند که ممکن است این کار انجام شود. این ابزاری است که ایران در قبال آمریکا و اقتصاد جهانی در دست دارد.
پیش از 7 اکتبر، دولت بایدن طرح توافقی شبیه به «توافق ابراهیم» را پیشنهاد کرده و آن را اولویت اصلی خود قرار داده بود. این توافق هدف عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل را دنبال می‌‌‌کرد و شامل تضمین‌‌‌هایی برای همکاری در حوزه مسائل هسته‌‌‌ای بود. آمریکایی‌ها حتی تا همین ماه‌های گذشته از توافق تقریبا تکمیل شده سخن به میان می‌آوردند. برخی چشم‌‌‌انداز این توافق را عاملی تسریع‌‌‌کننده برای حمله حماس علیه اسرائیل تلقی کردند.
فاکس نیوز در ادامه با اشاره به اینکه «هفت اکتبر محاسبات عربستان سعودی را تغییر داده و آنها حالا خواستار تشکیل کشوری فلسطینی هستند»، نوشت: «ویکتوریا کوتس» معاون پیشین مشاور امنیت ملی آمریکا نسبت به این موضوع خوش‌بین است و می‌‌‌گوید طبق آنچه از دو طرف می‌‌‌شنوم، مساله این است که چه زمانی انجام خواهد شد، نه اینکه آیا اساسا چنین توافقی انجام خواهد شد یا نه. دلایل زیادی وجود دارد که باید منتظر بمانیم تا ببینیم تصمیم کنگره چه خواهد بود. تصویب این پیمان دفاعی به رای موافق 67 سناتور در سنا نیاز دارد. با این حال العربیه نیز به نقل از منابع عبری مدعی شد که آمریکا و برخی کشورهای عربی در حال مذاکره با ایران برای دستیابی به آتش‌‌‌بسی هستند که همه جبهه‌‌‌ها را شامل شود. اما اسرائیل هنوز بخشی از این مذاکرات نیست و وضعیت جنگ در غزه نیز همچنان نامشخص است. طبق ادعای این گزارش، تل‌‌‌آویو هیچ پیشنهاد جدیدی در رابطه با غزه یا مذاکرات دیگر ارائه نداده است.