پیام ویژه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
انتخاب ترامپ یا هریس تفاوتی در سیاست‌های کلان ضدایرانی کاخ سفید ایجاد نمی‌کند
سوت پایان انتخابات آمریکا و رقابت‌های تنگاتنگ بین 2نامزد حزب‌های جمهوری‌خواه و دمکرات امروز سه‌شنبه 15آبان زده می‌شود. مثل هر جای دیگر در جهان، در ایران نیز انتخابات آمریکا و مستأجر بعدی کاخ سفید، حائز اهمیت است، چراکه این گمانه وجود دارد که درصورت پیروزی کامالا هریس، سیاست‌های ضدایرانی کمتری در واشنگتن وضع شود. از آن سو، عده‌ای دیگر معتقدند که ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به مفهوم تنش بیشتر در منطقه و تحریم‌های مضاعف برای ایران است. شواهد و قرائن اما نشان می‌دهند که جمهوری‌خواهان و دمکرات‌ها بیش از آنکه در مدار سیاست رقابت کنند، به دشمنی با ایران افتخار می‌کنند. کارنامه دمکرات‌ها از نظر وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران، سیاه‌تر است و سوابق آنها حاکی از آن است که هر 2حزب برای تضعیف قدرت ایران اجماع دارند و تنها تفاوت‌شان در تاکتیک‌ها و روش‌هاست. در این گزارش سیاست‌های ضدایرانی آنها را به‌اختصار مرور کرده‌ایم.
تحریم‌ها، فرمان‌های اجرایی و قطعنامه‌ها
تحریم‌ها و فرمان‌های اجرایی خصمانه‌ترین و دامنه‌دارترین رفتار مقامات واشنگتن با ایران طی بیش از 4 دهه گذشته به شمار می‌رود که صرف نظر از نوع دولت‌های جمهوری‌خواه و یا دموکرات همواره علیه ایران اعمال و اجرا شده است.
مهم‌ترین تحریم‌های ضدایرانی در دوران جورج بوش
عمده اقدامات ضدایرانی دولت بوش به بهانه حمایت تهران از تروریسم و در چارچوب فرمان‌های اجرایی و همچنین قطعنامه‌های تحریمی سازمان ملل علیه ایران صورت گرفته است.
![]()
دولت کارتر
1979
جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا نخستین فرمان اجرایی اضطرار ملی علیه ایران را اعلام کرد. پیرو این فرمان اجرایی، دارایی‌های مردم ایران در خاک آمریکا توقیف شد.
دستکش مخملی اوباما
بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین بسته‌های تحریمی آمریکا
علیه ایران در دوران دولت دمکرات اوباما ایجاد شده‌اند.
برخی شرکت‌های ایرانی تحریم‌شده در دولت اوباما
سازمان صنایع هوافضای ایران، شرکت انرژی نوین مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، بانک‌های سپه/بانک سپه اینترنشنال، شرکت کالای الکتریک وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان صنایع دفاع، شرکت پارس‌تراش وابسته به سازمان انرژی اتمی، شرکت انرژی مصباح در توسعه آب سنگین ایران، بنیاد تعاون سپاه، خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت حمل‌ونقل سیسکو، خطوط کشتیرانی دریای خزر، خط کشتیرانی جنوب ایران، شرکت خدمات کامپیوتری کشتیرانی، بانک توسعه صادرات ایران، شرکت بورس، بیمه مرکزی ایران
دولت کلینتون
دولت کلینتون پایه‌گذار قانون جامع تحریم‌ها علیه ایران است:
1995
وضع ممنوعیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفتی آمریکایی در نفت و گاز ایران و قطع یک‌جانبه روابط بازرگانی
1996
تصویب قانون ایلسا و تحریم هر شرکتی که با ایران به‌میزان بیش از 20میلیون دلار تجارت داشته باشد.
مهم‌ترین فرمان‌های اجرایی اوباما علیه ایران
1ژوئیه2010 - فرمان اجرایی اصلاح قانون جامع تحریم‌ها در راستای گسترش قانون تحریم‌های سال1996
29سپتامبر2010 - فرمان اجرایی13553: تحریم مقامات ایرانی با ادعای نقض جدی حقوق‌بشر
23مه2011 - فرمان اجرایی13574: گسترش دوباره تحریم‌ها علیه نهادهای تحت قانون تحریم‌های ایران در سال1996
21نوامبر2011 - فرمان اجرایی13590 - اجازه به وزیر امورخارجه برای تحریم افراد دخیل در فعالیت‌های خاص در بخش‌های انرژی و پتروشیمی
31دسامبر2011 - بند1245 قانون مجوز دفاع ملی و اعمال تحریم‌های یک‌جانبه علیه بانک مرکزی ایران
6فوریه2012: فرمان اجرایی13599 - مسدودکردن دارایی‌های دولت ایران و کلیه مؤسسات مالی ایرانی
23آوریل2012 - فرمان اجرایی13606 - مسدودکردن اموال ایران و ممنوعیت ورود افراد متهم به نقض شدید حقوق‌بشر
1مه2012 - فرمان اجرایی13608 - فرمان ممنوعیت معاملات خاص با ایران
9اکتبر2012 - فرمان اجرایی13628 - فرمان تحریم‌های بیشتر علیه ایران
3ژوئن2013 - فرمان اجرایی13645 - ممنوعیت معاملات با ریال ایران، بخش خودروسازی ایران
1دسامبر2016 - تمدید قانون تحریم‌های ایران همزمان با امضای توافق هسته‌ای 2015
کاسبی آمریکا از تحریم‌های ایران
آمریکا از ناحیه تحریم‌های ضدایرانی درآمدزایی نیز دارد که بخشی از این درآمدها به تحریم‌های بانک‌ها و شرکت‌های جهان که با ایران همکاری می‌کردند بازمی‌گردد. برخی از این بانک‌ها با ایران به‌صورت غیرمستقیم تبادلات بانکی داشتند و بعضی نیز بنا بر اتهامات دیگر تحریم شدند که عبارتند از:
8900میلیون دلار: بانک پاریباس
1900میلیون دلار: بانک اچ.اس.بی.سی
1500میلیون دلار: بانک کامرز
1300میلیون دلار: بانک یونی‌کردیت
1300میلیون دلار: بانک سوسیته‌جنرال
1200میلیون دلار: شرکت زد.تی.ای
1100میلیون دلار: بانک استانداردچارتر
800میلیون دلار: بانک کردیت‌اگریکول
619میلیون دلار: بانک آی.ان.جی
536میلیون دلار: بانک کردیت سوئیس
حمایت تمام‌قد همه دولت‌های آمریکا از اغتشاشات ایران
هر زمان در ایران اغتشاش یا ناامنی رخ داده است، دولت‌های دمکرات یا جمهوری‌خواه آمریکا در صف اول حامیان اغتشاشگران بوده‌اند:
2009 - دولت دمکرات اوباما - حمایت از اغتشاشات در غائله انتخاباتی1388
2017 - دولت جمهوری‌خواه ترامپ - حمایت از اغتشاشات دی1396 ایران
2018 - دولت جمهوری‌خواه ترامپ - حمایت از اغتشاشات بهار1397 در شهرستان کازرون
2019 - دولت جمهوری‌خواه ترامپ - حمایت آمریکا از اغتشاشات در جریان اعتراضات آبان‌ماه1398
2022 - دولت دمکرات بایدن - حمایت آمریکا از اغتشاشات پاییز1401 موسوم به «زن، زندگی،آزادی»
بایدن؛ پیرو ترامپ
دولت بایدن در تحریم علیه ایران راه دولت ترامپ را ادامه داد. برخی از مهم‌ترین تحریم‌های زمان بایدن علیه ایران به این شرح است:
9مارس2021 - تحریم اعضای سپاه
8اکتبر2021 - تحریم شرکت صنایع ماموت و شرکت تابعه آن
7دسامبر2021 - تحریم 8مقام ایرانی و همچنین یگان‌های ویژه نیروی انتظامی
8سپتامبر2022 - تحریم 4شرکت ایرانی به بهانه ارائه پهپاد به روسیه
2مارس2023 - تحریم 6شرکت فروش یا ارسال محصولات نفتی و پتروشیمی ایران
مشارکت آمریکا در جنگ عراق علیه ایران در دوره جمهوری‌خواهان
مشارکت و همراهی آمریکا با عراق علیه ایران در جنگ هشت‌ساله تحمیلی یکی دیگر از نمودهای بارز رفتار خصمانه و ضدایرانی آمریکا در چند دهه گذشته است:
اطلاعات و پشتیبانی لجستیکی آمریکا در تسلیح عراق علیه ایران - دولت جمهوری‌خواه ریگان
تصویب چندین لایحه تحریمی علیه ایران در نیمه دوم جنگ عراق علیه ایران - دولت جمهوری‌خواه ریگان
صدور مجوز فروش بسیاری از اقلام دومنظوره ازجمله مواد شیمیایی سمی و ویروس‌های بیولوژیکی کشنده مانند سیاه‌زخم و طاعون به عراق در جنگ علیه ایران - دولت‌های جمهوری‌خواه ریگان و جورج اچ. دبلیو بوش
حمله نیروی دریایی آمریکا به 2سکوی نفتی ایران و ناوچه ایرانی سهند در اواخر جنگ ایران و عراق - دولت جمهوری‌خواه ریگان
هدف قراردادن پرواز مسافربری شماره655 شرکت هواپیمایی ایران‌ایر بر فراز خلیج‌فارس و شهادت همه 290مسافر - دولت جمهوری‌خواه ریگان
خرابکاری در صنعت بومی هسته‌ای ایران
دولت‌های آمریکا هم در دوران جمهوری‌خواهان و هم دمکرات‌ها ید طولایی در خرابکاری در برنامه هسته‌ای بومی ایران دارند:
2006 - دولت جمهوری‌خواه بوش - عملیات بازی‌های المپیک: عملیات مخفیانه خرابکاری از طریق اخلال سایبری علیه تأسیسات هسته‌ای ایران
2010 - دولت دمکرات اوباما - حمله سایبری استاکس‌نت: تخریب برخی تاسیسات هسته‌ای ایران توسط ویروس استاکس‌نت (ساخته‌شده توسط آمریکا و اسرائیل)
عملیات‌های ضدایرانی آمریکا
یکی دیگر از وجوه بارز اقدامات ضدایرانی دولت‌های آمریکا، عملیات‌ها و اقدامات نظامی آنها در مقاطع مختلف و در دولت‌های مختلف دمکرات یا جمهوری‌خواه علیه جمهوری اسلامی ایران است:
اواخر دهه1990 - دولت دمکرات کلینتون - پیگیری اجرای عملیات شکست‌خورده مرلین به‌عنوان یک‌عملیات مخفیانه آمریکا در دولت کلینتون به‌منظور به‌تأخیرانداختن برنامه هسته‌ای ایران
ژانویه2004 - دولت جمهوری‌خواه بوش - اختصاص 400میلیون دلار در دولت بوش برای بی‌ثبات‌کردن حکومت ایران و حمایت از گروه‌های تجزیه‌طلب عرب و بلوچ - به نقل از منابع نظامی‌اطلاعاتی کنگره آمریکا
مارس2006 - دولت جمهوری‌خواه بوش - تجهیز و آموزش گروه تروریستی پژاک در کردستان عراق در حمله به 24تن از نیروهای امنیتی ایران - به نقل از «سیمور هرش»، روزنامه‌نگار نیویورکر
3آوریل2007 - دولت جمهوری‌خواه بوش - حمایت آمریکا از گروه موسوم به جندالله در عملیات تروریستی و شهادت 400سرباز ایرانی - به نقل از تلویزیون آمریکایی ای.بی.سی
می2007 - دولت جمهوری‌خواه بوش - حمله آمریکا به سرکنسولگری ایران در اربیل عراق و ربودن دیپلمات‌های ایرانی
ژانویه2020 - دولت جمهوری‌خواه ترامپ - ترور شهید سلیمانی و یاران همراه در فرودگاه بغداد
2024 - دولت دمکرات بایدن - مشارکت آمریکا در اقدامات ضدایرانی اسرائیل با ارسال نیروهای مستشاری، تجهیزات ارتباطی در منطقه و اعزام ناو و تانکرهای سوخت‌رسان هوایی برای علمیات هوایی علیه ایران