چاپ

پیام ویژه - آرمان امروز / «ایرانیان و خشونت در فضای مجازی» عنوان یادداشت روز در روزنامه آرمان امروز به قلم علی میرزا محمدی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
خشونت رفتاری است که در آن فرد تلاش می‌کند با استفاده از زور، خواسته خود را به دیگران تحمیل ‌کند. این زور در فضای مجازی، با محتوای تولید شده نوشتاری، دیداری و شنیداری و تلفیقی از آنها اعمال می‌شود.
خشونت در فضای مجازی را می‌توان به دو دسته خشونت‌های سازمانی و خشونت کاربران دسته بندی نمود. اما در این نوشتار فقط به خشونت‌های کاربران( در دو دسته خصوصی و عمومی) پرداخته شده است.
برخی از مهمترین جلوه‌های خشونت در فضای مجازی را می‌توان موارد زیر دانست:
تحقیر: در محتواهای تحقیرآمیز، فرد، خود یا گروه و فرهنگ تابعه خود را برتر از دیگران می‌داند و با طعنه و کنایه آنها را حقیر و فرومایه قلمداد می کند.

تمسخر و استهزا: محتواهای تسمخرآمیز در فضای مجازی شامل نگارش جمله های طنز آمیز و نسبت دادن القاب زشت و ناپسند، کاریکاتور، تقلید گویش‌ها و لهجه‌های اقوام و ملت ها و… می‌باشد. استفاده از استعاره‌بازی مجازی مانند صداگذاری، تلفیق تصاویر و القای شباهت بین حیوانات و انسان‌ها جلوه‌های بصری و شنیداری جذابی را خلق می‌کند که دستمایه تمسخر و استهزا است.
خشونت‌های هویتی: در این نوع، به نگرش‌ها، ویژگی‌ها و روحیات متمایز کننده فرد، گروه، قوم یا ملتی دیگر توهین و تعرض می‌شود. هویت جنسی، شغلی، قومی، زبانی، و ملی آماج خشونت‌های مجازی هستند. در این نوع، خشونت‌هایی قابل رصد است که در آن افراد به خاطر تغییر جنسیت(مبتنی بر قانون و شریعت)، و تغییر ملیت( کسب تابعیت کشورهای دیگر)، و نظایر آن آماج مطالب توهین آمیز و طرد اجتماعی قرار می‌گیرند.
بخش مهمی از محتواهای خشونت آمیز فضای مجازی به توهین، تحقیر و فحاشی علیه هویت جنسی زنان و استفاده ابزاری از بدن به ویژه بدن زنان برای افزایش مخاطب اختصاص دارد.
خشونت سفید : جلوه‌ای از خشونت هویتی که به ظاهر عاری از خشونت است اما با حرکت روی گسل های فرهنگی جامعه، موجی از محتواهای خشونت آمیز تولید می‌کند. برخی صفحه‌های اینستاگرامی با درج مطالب ظاهرا” بی طرف درباره اقوام ایرانی، به عمد آغازگر مطالب توهین‌آمیز و تحریک‌کننده اقوام علیه یکدیگر هستند.
متاسفانه برخی با عطش دیده شدن تلاش دارند تا با فعال کردن گسل های فرهنگی جامعه ایران، تعاملات و دوستی های بین اقوام ایرانی و ملت های منطقه را تضعیف و با تسری خشونت مجازی به خشونت چهره به چهره چالشی جدی برای امنیت ایرانیان تولید کنند.
خشونت کلامی: متاسفانه کاربرد کلمات رکیک و خارج از عرف و نزاکت مانند فحش و هجویات در فضای مجازی در حال افزایش است. اشاعه این نوع ادبیات با قبح زدایی، در میان نسل جدید و کودکان و نوجوان به کابوسی برای والدین تبدیل شده است.
خشونت‌های افشای حریم خصوصی: انتشار عکس‌ها، فیلم‌ها یا بیان مطالب حریم خصوصی افراد از خشونت‌هایی است که می‌تواند با تهدید آبروی فرد، زندگی خانوادگی، شغلی و اجتماعی او را دچار اختلال کند و او را به مرز افسردگی، انزوا و حتی خودکشی بکشاند.
خشونت‌های تصویری: انتشار تصاویر و فیلم های ضبط شده از خشونت‌های دنیای واقعی در فضای مجازی مانند صحنه های نزاع، قتل، آزار حیوانات، همسرآزاری، کودک آزاری، سالمندآزاری، و نظایر آن نیز از جلوه های مهم خشونت مجازی است.
خشونت از فضای چهره به چهره به فضای مجازی جاری می شود و با بازتولید خود در فضای مجازی، به فضای چهره به چهره بر می‌گردد. این دو نوع خشونت، همدیگر را تشدید و تکمیل می‌کنند. درباره بسترها و دلایل افزایش خشونت در فضای مجازی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
ارزش‌های حاکم بر فضای مجازی: برخی ارزش‌های فضای مجازی، مانند جذب فالور، لایک خوردن، تعداد بازدید و نظرات هر پست، بدون توجه به اخلاق رسانه‌ای بستری برای افزایش خشونت مجازی است. مکان زدایی و سیالیت زمان : فضای مجازی، با مکان زدایی و سیالیت زمان، بستری برای تعاملات رسانه‌ای گسترده است که خشونت‌های مجازی به سرعت غیر قابل تصوری در آن تکثیر می‌شود. ناترازی‌های قدرت در فضای واقعی: از دیدگاه نویسنده درباره دلایل انتقال خشونت از فضای واقعی به فضای مجازی و افزایش آن در جامعه ایران، باید به ناترازی قدرت در فضای واقعی اشاره نمود. به این معنا که افراد جامعه از نظر دسترسی به منابع قدرت در فضای واقعی با همدیگر برابر نیستند. این نابرابری در منابع قدرت در سه سطح خرد( روابط بین فردی)، میانه(روابط بین گروه ها و نهادها)، کلان( روابط بین اقوام و ملت ها) خود را نشان می‌دهد. فضای مجازی بستری برای افراد فراهم می‌کند تا بخشی از ضعف قدرت خود را جبران کنند. هر چند بخشی از افراد برای این فعالیت جبرانی، راههای انتقادی مسالمت آمیز را انتخاب می‌کنند اما برخی نیز خشونت را بر می‌گزینند. افزایش خشونت در فضای مجازی به دشواری کنترل آن نیز مربوط می شود که دو دلیل عمده آن عبارتند از:
تله دیده شدن :متاسفانه هرگونه واکنش و ایجاد حساسیت در برابر خشونت مجازی به تله ای شباهت دارد که موجب بالا رفتن امکان دیده شدن صفحه فرد و یا گروه هتاک می شود و این به جری شدن و تکرار این گونه حرکت ها منجر می شود.
نقاب فضای مجازی: فضای مجازی، ناشناخته ماندن و امکان تقلب و جعل هویت را برای افراد فراهم می‌کند. افراد به راحتی می‌توانند هویتی جعلی و مغایر با واقعیت برای خود درست کنند. این مساله اعتماد را به مساله‌ای چالش برانگیز در فضای مجازی تبدیل می‌کند. در نتیجه، سو استفاده از اعتماد دیگران از مهمترین جلوه های خشونت در فضای مجازی است. پرداختن به شیوه های کنترل خشونت مجازی را به نوشتاری دیگر محول می‌کنیم.