پیام ویژه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
روزنامه نیویورک‌تایمز 6دسامبر در گزارشی به قلم دیوید سنگر از جهش ایران برای تولید سوخت نزدیک به آستانه هستهای خبر داده و مدعی است این اقدام می‌تواند با دو هدف صورت گیرد، اینکه ایران به دنبال از بین بردن بحران هستهای چندساله است یا اینکه ابزارهای چانه‌زنی خود را برای مذاکره با ایالات متحده افزایش می‌دهد؟
بازرس ارشد هستهای سازمان ملل متحد روز جمعه مدعی شد که ایران در حال چهاربرابر کردن تولید مواد نزدیک به بمب است؛ اقدامی که احتمالا چالشی را که برای دولت آینده ترامپ ایجاد خواهد کرد، تشدید میکند؛ اما ممکن است راه را برای یک مذاکره جدید با غرب نیز باز کند.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این خصوص گفت: «این یک شتاب چشمگیر است.» گروسی ماه گذشته با این امید به تهران سفر کرد که بتواند با ایران برای توقف تولید سوخت که این کشور را در آستانه تولید بمب قرار می‌دهد، به توافق برسد. اما پس از تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران، تهران در پاسخ گفت که سریع‌‌‌تر از همیشه اورانیوم را غنی‌‌‌سازی خواهد کرد. گروسی در اظهارنظری گفت: «بازرسان ما در سایت‌‌‌ها حضور دارند و تایید می‌‌‌کنند که این روند واقعا آغاز شده است. اکنون بیش از هر زمان دیگری تعامل و دیپلماسی ضروری است.»
زمان حرکت ایران قابل‌توجه است. متحدان اصلی آن، حماس و حزب‌‌‌الله درگیر جنگ، تنش و آتش‌بس با اسرائیل هستند. بشار اسد متحد ایران با پیشروی شورشیان مواجه شده است. بیم حملات متقابل میان ایران و اسرائیل وجود دارد. همه اینها باعث شده تا تحلیلگران به این فکر کنند که ایران ممکن است در چند ماه آینده یکی از این دو مسیر را طی کند؛ به سمت گریز هستهای یا مذاکرات هستهای.
استدلال برای گریز یک بحث روشن است: اگر ایران در برابر حمله اسرائیل یا عملیات مشترک اسرائیل و ایالات متحده احساس آسیب‌پذیری کند، ممکن است احساس کند که بهترین گزینه حفاظت از آن در یک بازدارندگی هستهای واقعی نهفته است.
با این حال، ارزیابی رسمی سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده حاکی از این است که ایران سلاح هستهای نساخته است – اگرچه در حال برداشتن گام‌‌‌های مقدماتی است. مسیر جایگزین این است که ایران خود را برای مذاکره جدیدی با رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ آماده میکند که 6سال پیش از توافق هستهای 2015 خارج شد. به نظر می‌رسد که ترامپ همچنان این مسیر را باز گذاشته است، اگرچه توطئه ادعایی برای ترور او ممکن است راه را پیچیده کرده باشد.
مشخص نیست که آیا این مذاکرات به جایی خواهد رسید یا خیر؟
نشست اخیر ژنو که توسط متحدان اروپایی برگزار شد هیچ حرکتی را نشان نداد. اما این ممکن است پس از 20 ژانویه، زمانی که ترامپ روی کار می‌آید، تغییر کند. گروسی که اظهاراتش در مورد ایران برای اولین بار توسط رویترز گزارش شد، تلاش میکند تا زمینه را برای این مذاکرات فراهم کند، او در سفر خود به تهران تلاش کرد تا مقامات را متقاعد کند که به طور کامل به تعهدات بازرسی عمل کنند و تولید اورانیوم 60درصد غنی‌شده خود را متوقف کنند. تلاشی که به وضوح شکست خورد. روز جمعه، او مدعی شد که تولید ماهانه اورانیوم نزدیک به بمب از 9 کیلوگرم در ماه، یعنی کمی کمتر از 20 پوند، به 40کیلوگرم یا حدود 88 پوند رسیده است. ادعا می‌شود که ایران در حال حاضر انبار کافی برای تولید سوخت چهار سلاح در عرض چند هفته یا چند روز را دارد. تولید یک جنگ‌افزار هستهای یک سال تا 18 ماه دیگر طول می‌کشد.
![]()