پیام ویژه - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
شاید اگر در دهه‌های 60 و 70 قابی از همین تصاویر از تونل زمان عبور می‌کرد و به فعالان سیاسی آن دوران میرسید، کمتر کسی باور می‌کرد این دیدار در دهه‌های آینده با این سیاق شکل بگیرد.
سه‌شنبه‌شب تصاویری منتشر شد که در آن مهدی کروبی، از رهبران اصلاح‌طلب که از زمان اعتراضات به نتایج انتخابات 1388 در حصر بود، دیداری صمیمانه با علی‌اکبر ناطق‌نوری، رئیس مجلس دوره پنجم و از چهره‌های سرشناس راست سنتی پس از 15 سال داشته است. علاوه بر اینکه گرد کهولت سن بر چهره و حرکات این دو چهره سیاسی نشسته بود و گذر زمان از روزهای حضور آنها در پهنه سیاسی کشور و در جایگاه تصمیمگیران در این تصاویر به شدت محسوس بود، صمیمیت و هم‌صحبتی این دو چهره سیاسی نیز جالب توجه بود.
شاید اگر در دهه‌های 60 و 70 قابی از همین تصاویر از تونل زمان عبور می‌کرد و به فعالان سیاسی آن دوران میرسید، کمتر کسی باور می‌کرد این دیدار در دهه‌های آینده با این سیاق شکل بگیرد؛ دو چهره از دو جریان تاثیرگذار، یکی راست سنتی و جامعه روحانیت مبارز و دیگری از جناح چپ و مجمع روحانیون مبارز، عملاً دو بال رقیب در فضای سیاسی روحانیت که در دهه 60 و 70 رقابت سنگینی بین آنها شکل گرفت.
وقتی در آستانه انتخابات مجلس سوم، جمعی از اعضای جامعه روحانیت مبارز در پی حذف برخی از چهره های موردنظرشان در لیست انتخاباتی تصمیم گرفتند از آن منشعب و تحت عنوان مجمع روحانیون مبارز به گود رقابت در انتخابات وارد شوند؛ ناطق نوری در بال راست و همان جامعه روحانیت باقی ماند و کروبی همراه با جمعی دیگر از جمله محمد موسوی‌خوئینی‌ها، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، امام جمارانی، حیدرعلی جلالی، سیدمحمد خاتمی، رسول منتجب‌نیا، اسدالله بیات، سیدمحمد هاشمی و... با خروج از جامعه بال چپ و مجمع روحانیون را شکل دادند و البته پیروز انتخابات مجلس سوم هم شدند.
در پی این رخداد، این دو جریان عملاً در مجلس سوم و در قبال دولت میرحسین موسوی رویکرد متفاوتی در پیش گرفتند و هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اقتصادی این دو تشکل تفاوت گستردهای با هم داشتند. در این بین اما باید بر این نکته تاکید داشت که رفتار همراه با احترام و اخلاق همواره بین این دو چهره سیاسی و به‌عنوان دو چهره شاخص این دو جریان رقیب مطرح بود و در خاطرات بسیاری از چهره‌های سیاسی نیز بیان شده است.
البته تصویری که از تفاوت نگاه یا حتی تقابل این دو چهره به یاد میآید، مربوط به فضای سیاسی سالهای آخر دهه هفتاد است که اختلافات سیاسی و مسائل پیرامون آن بر همه چی سایه انداخته بود. برجسته‌ترین این دوگانگی نظر پس از مجلس سوم در انتخابات ریاست‌جمهوری دوم خرداد 1376 رقم خورد؛ آنجا که مجمع روحانیون مبارز به دبیرکلی مهدی کروبی، سیدمحمد خاتمی را به عنوان گزینه پیشنهادی خود در انتخابات مطرح و از آن حمایت کرد و در طرف مقابل، علی‌اکبر ناطق‌نوری گزینه مورد حمایت جامعه روحانیت مبارز شد و آن اتفاقات و بحث‌ها و رقابتها رقم خورد؛ دوگانگی‌ای که همچنان ادامه پیدا کرد و در اوایل دهه 80 و انتخابات ریاست‌جمهوری نهم نیز ادامه داشت اما به مرور با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد و حوادث پس از انتخابات 1388 همزمان با آنکه کم‌کم چیدمان سیاسی کشور به هم خورد، این اختلافات و تفاوت‌نظرها هم رنگ باخت.
در پی آن اعتراضات و بگیروببندها که در نهایت موجب حصر مهدی کروبی، میرحسین موسوی و زهرا رهنورد شد؛ آن اصلاح‌طلب و اصولگرا که در دهه 70 و نیمه اول دهه 80 مرزهای خود را مشخص کرده بودند؛ آشفته حالی پیدا کردند و نظرهای چهره‌های سیاسی گاهی از قالب جریانی خارج می‌شد و نوع نگاه اشخاص بر جریان‌ها غلبه پیدا می‌کرد و البته آن اصولگرایان میانه‌رو و میانه‌روهایی که امروز میشناسیم از پس همان روزها از دل همین برهم‌ریختگی مرزها سر برآوردند و در ادامه هم که ریزش در اصولگرایی و پیاده کردن و پیاده شدن چهره‌ها از قطار آنها با فشار تندروهای این جریان شکل گرفت.
حالا دیگر در دهه 90 و انتخابات 1392 نه اکبر هاشمی‌رفسنجانی که خاستگاهش جامعه روحانیت مبارز بود، اصولگرا تلقی می‌شد و مورد حمایت این تشکیلات، نه از پس آن چهره‌هایی مانند ناطق‌نوری و حبیب‌الله عسگراولادی از حزب موتلفه اسلامی به عنوان بزرگان این جریان که به دنبال کاهش تندرویها بودند، اثرگذار بر تصمیمات آنها به شمار میرفتند.
هاشمی‌رفسنجانی و حبیب‌الله عسگر اولادی در همان نیمه اول دهه 90 درگذشتند و ناطق‌نوری هم کم‌کم به حاشیه کشانده شد تا جایی که حالا اگر بحث همدلی باشد خیلی از اصلاح‌طلبان او را از همدل‌ترین چهره‌های سیاسی فارغ از اینکه خاستگاهش راست سنتی است، میدانند و دیگر از آن رقیب دوم خرداد 76 در برابر خاتمی که آنقدر بر تلاش در مسیر موفقیتش تاکید شده بود که نشریه «گل‌آقا» در کاریکاتوری چنین نوشت:«می‌نویسیم خاتمی، میخوانیم ناطق نوری»، خبری نیست و حالا دیدار ناطق‌نوری و مهدی کروبی نه به عنوان دیدار دو چهره مخالف سیاسی بلکه به عنوان دو دوست و دو دلسوز کشور آن هم پس از 15 سال اگرچه جالب توجه اما دور از باور و انتظار نبوده است.
در همین راستا و در پی چنین رخدادی گفت‌وگویی با غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و مدیرمسئول روزنامه هم میهن داشته‌ایم که در ادامه می آید.
آقایان کروبی و ناطق نوری به عنوان دو چهره از دو جریان سیاسی سه‌شنبه‌شب با هم دیدار کردند. نظرتان درباره این دیدار چیست؟
غلامحسین کرباسچی: آقای کروبی با وجود اینکه حصر هستند و یکسری ممنوعیت‌هایی وجود دارد، اما مأمورین با برخی از دیدارها و ملاقات‌ها با آقای کروبی موافقت می‌کنند. آقای ناطق هم علاقه‌مند بودند که ایشان را ببینند. دو سه بار قبلاً قرار بود این دیدار انجام شود که برخی اوقات با آن موافقت صورت نگرفت و یکبار هم هماهنگ نشد اما به هر حال سه‌شنبه‌شب این برنامه را گذاشته بودند و دوستان دو سه ساعتی خدمت آقایان بودند و آقای ناطق و کروبی هم بعد از 15 سال همدیگر را دیدند.
به نظر شما طی این سال‌ها چه اتفاقی رخ داد که حالا شاهد نزدیکی این دو چهره در فضای سیاسی هستیم؟
غلامحسین کرباسچی: قبلاً هم آقایان خیلی به آن معنا از هم دور نبودند. بالاخره یک اختلاف‌سلیقه‌ها و اختلاف‌گفتمان‌هایی در همه وجود دارد همین سه‌شنبه‌شب هم خاطراتی که از گذشته و قبل از انقلاب نقل می‌کردند، نشان از همین داشت. قبل از انقلاب هر دو نفر عضو جامعه روحانیت مبارز بودند و در جامعه روحانیت تهران فعال بودند. از گذشته، زمان قبل از انقلاب، خاطراتی را از جاهایی که با نظام گذشته درگیری داشتند، می‌گفتند و از زندان‌هایی که رفته بودند و برخوردهایی که با آنها شده بود حرف می‌زدند.
می‌خواهم بگویم اینطور نبوده که جدایی بین آنها باشد اما در بحث اجرایی و بعد از انقلاب اختلاف‌سلیقه‌ها بود ولی من فکر می‌کنم هر چقدر زمان می‌گذرد، این اختلافات نهایتاً خیلی کمرنگ می‌شود چون احساس می‌کنند که مسائل کشور خیلی مهم‌تر است و گرفتاری‌هایی که برای مردم وجود دارد، مهم‌تر از این است که به برخی از سلیقه‌ها توجه شود و دوستانی هم که همراه آقایان هستند، اختلافی داشته باشند.
به نظر من هر دو نفر از چهره‌هایی هستند که با توجه به سابقه دیرینه‌ای که در انقلاب و مبارزه داشته‌اند، الان نگران وضعیت کشور و مسائلی هستند که در زندگی مردم، امنیت کشور و روابط خارجی، وجود دارد. من فکر نمی‌کنم الان دیگر آن بحث‌های اختلافات سیاسی و اختلاف سلیقه خیلی پررنگ باشد. سه‌شنبه‌شب هم تا آن جایی که من بودم و صحبت‌هایی که می‌شد، بحث‌ها همه در جهت کمک به حل مسائل کشور بود و اینکه آیا می‌توان روی حل مشکلات زندگی مردم اثر گذاشت یا خیر؛ می‌توانیم کاری کنیم یا نمی‌توانیم. بحث‌ها پیرامون این مسائل بود و خیلی اختلاف سلیقه‌ای دیگر به صورت پررنگ وجود ندارد.
چهارده سال از شروع حصر سه چهره سیاسی می‌گذرد. نگاه‌تان به ادامه حصر چیست؟
غلامحسین کرباسچی: من نمی‌دانم اصلاً حصر وجود دارد یا نه. چون آقای پزشکیان در مصاحبه گفتند که آقای کروبی دیگر مشکلی ندارند و آقای اژه‌ای هم به خانواده تقریبا همین را گفتند، منتها هنوز آن محدودیت‌ها برداشته نشده است.
البته اظهارنظر آقای کروبی این بود که ما با مهندس موسوی هر دو به حصر رفتیم و خوب است برای هر دوی ما رفع ممنوعیت‌ها صورت گیرد ولی خب حالا اگر حصر برطرف شده، دیگر ادامه این ممنوعیت‌ها معنا ندارد، واقعا نمی‌فهمم چرا هنوز محدودیت برای آقای کروبی ادامه دارد و هر کسی که می‌خواهد برود باید از قبل به مامورین اعلام کند و آنها هم اسامی را بررسی می‌کنند و با برخی موافقت می‌کنند. با دیدارِ آقای ناطق هم قبلاً موافقت نکرده بودند اما بالاخره این موافقت انجام شد.
![]()