چاپ

پیام ویژه - تصویری از جمیله علم‌الهدی، همسر ابراهیم رئیسی،‌ رئیس‌جمهور سابق و فقید ایران، کنار همسر رئیس‌جمهور عراق که در روزهای اخیر منتشر شده، تعجب زیادی را برانگیخت. تا پیش از انتشار عکسی که جمیله علم‌الهدی را با لبخندی محو کنار مقامات رسمی عراقی نشان می‌داد، کمتر کسی می‌دانست او در سفری که رسمی خوانده شده، به بغداد رفته است. انتشار عکس در روزهای اول هفته، ‌اما سوالات و انتقاداتی را برانگیخت.

گفته می‌شود که جمیله علم‌الهدی برای قدردانی از مردم و مسئولان عراقی به‌دلیل برگزاری مراسم‌های بزرگداشت شهید رئیسی و همچنین تقویت روابط فرهنگی و اجتماعی بین دو کشور به این سفر رفته است. البته بخش اول دلیلی که برای سفر او به بغداد گفته شده، نشان از رواداری و آداب و سنت ایرانی‌ دارد. اما بخش دوم، کمی عجیب به‌نظر می‌رسد. اغلب اوقات تنها تیم‌های دیپلماتیک یا سیاستمدارانی که دارای سمتی رسمی و مرتبط هستند،‌ به سفرهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌روند. اما مشخص نیست که همسر رئیس‌جمهور سابق ایران با چه عنوانی وارد عراق شده است.
دیدار اخیر جمیله علم‌الهدی با مقام عراقی، فقط به گفت‌وگو و ملاقات با شاناز ابراهیم احمد، همسر رئیس‌جمهور خلاصه نشد. او با عبداللطیف رشید، رئیس‌جمهور عراق هم دیدار کرد و هر دو طرف از گفت‌وگو با یکدیگر ابراز خشنودی کرده‌اند. جمیله علم‌الهدی، متولد سال 1344 و 59 ساله و دختر سیداحمد علم‌الهدی امام جمعه مشهد است. او در 18 سالگی با ابراهیم رئیسی ازدواج کرد و همزمان تحصیلاتش را تا مقطع دکترای فلسفه تعلیم و تربیت از دانشگاه تربیت مدرسه ادامه داد.
تا کمتر از 10 روز قبل، علم‌الهدی در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، سرپرست ستاد تعلیم و تربیت بود و دبیری این ستاد را هم برعهده داشت. اما روز هشتم بهمن‌ماه دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با صدور حکمی سیدجلال موسوی‌خطیر را به‌عنوان جایگزین جمیله علم‌الهدی منصوب کرد. البته او کماکان عضو هیات امنای سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور است و این سمت را از مرداد 1403 و بعد از روی‌کار آمدن دولت چهاردهم کسب کرده. در همان زمان البته انتقادات فراوانی از انتصاب او در سازمان سنجش شنیده شد.
جمیله علم‌الهدی در جایگاه همسر رئیس‌جمهور ایران، بلندپرواز بود. او از سال 1400 تا اردیبهشت 1403، تلاش کرد تا در اغلب سفرهای خارجی شهید ابراهیم رئیسی او را همراهی کند و پابه‌پای بانوان اول دیگر سراسر جهان، دست به یک سلسله اقدامات با رویکرد نزدیک کردن ایران با دیگر کشورها بزند. او حتی در شهریورماه سال 1402 به نیویورک سفر کرد. دیدار با تعدادی از همسران سفرای مقیم و دیدار با رئیس کلیساهای نیویورک از جمله برنامه‌های همسر ابراهیم رئیسی به شمار می‌رفت. علم‌الهدی در اقدامی که به‌ندرت مشابهش را به خاطر داریم، با سه رسانه آمریکایی شامل شبکه‌هایی چون ای‌بی‌سی نیوز، رادیو ملی آمریکا (ان‌پی‌آر) و نشریه نیوزویک مصاحبه کرد.
سفر جمیله علم‌الهدی به بغداد زیر ذره‌بین قرار گرفته است. سوال اصلی مخالفان این دیدار غیرمنتظره و گروهی از اصلاح‌طلبان حول محور چرایی دیدار و نقش خانم علم‌الهدی به‌عنوان فردی که سمتی دیپلماتیک یا دولتی ندارد، می‌چرخد. با همه اینها، به‌‌نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور عراق، در اقدامی که به معنای دوستی دیرینه میان ایران و عراق است، برای دیدار با همسر رئیس‌جمهور فقید ایران آستین بالازده و احتمالا او را به کاخ ریاست‌جمهوری در بغداد دعوت کرده است. چنین مراوداتی البته که سابقه چندانی در پنج دهه گذشته نداشته و همسران روسای جمهور، مراودات خود را پس از پایان ریاست‌جمهوری همسرانشان، با مقامات دیگر کشورها یا همسران آنها در بیشترین حالت به ارسال نامه‌هایی با مفاهیم انسان‌دوستانه محدود کرده بودند.
جمیله علم‌الهدی خود را یک چهره‌ دانشگاهی می‌داند. او سابقه دانشیاری در دانشگاه شهید بهشتی را دارد و کتابی تحت‌عنوان نظریه اسلامی تعلیم و تربیت نوشته است. با همه اینها علم‌الهدی که در خانواده‌ای مذهبی و سیاسی متولد شده و همسرش هم دوره‌ای سه ساله رئیس‌جمهور ایران بوده، خودش را همتای سیاستمداران زنی می‌داند که به طور جدی در عرصه سیاسی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند.
او هرچند به‌طور رسمی سیاستمدار نبوده است اما در عرصه سیاست توانسته خودش را در قلب اصول‌گرایان جا کرده و اعتمادشان را به خود جلب کند. اعتمادی که بعید نیست آینده سیاسی متفاوتی را برای جمیله علم‌الهدی رقم بزند. برخی از منتقدان مدعی هستند جمیله علم‌الهدی اگر تمایلی به ادامه حیات سیاسی خود داشته باشد، با توجه به شرایطی که دارد، بعید نیست که روزی بتواند نظر شورای نگهبان را نسبت به حضور زنان به‌عنوان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری عوض کند.