چاپ

پیام ویژه - آرمان امروز / «زلنسکی، ترامپ و سناریوی رسانه‌ای» عنوان یادداشت روز در روزنامه آرمان امروز به قلم علی میرزا محمدی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
این نوشتار تلاش دارد مشاجره ترامپ و معاونش را با زلنسکی که در برابر دوربین‌های رسانه‌ها روی داد از منظر جامعه شناسی رسانه تحلیل کند و به این پرسش می‌پردازد که آیا این اتفاق، سناریوی رسانه‌ای بوده است یا رویدادی غیر منتظره که ناخواسته به این جا ختم شده است.
در پاسخ باید گفت که این دیدار می‌توانست در فضایی بسته و به دور از دید رسانه‌ها شکل بگیرد، اما این گفتگوها به عمد در برابر دوربین‌ها انجام یافته است. بر این اساس، شکی نیست که این گفتگوها توسط تیم رسانه‌ای ترامپ بر اساس سناریویی از پیش تعیین شده مدیریت شده است. اما درباره اینکه آیا سناریویی که آنها به دنبال اجرای آن بوده‌اند و از طریق آن در پی انتقال پیام‌هایی به مخاطبان مختلف داخلی و خارجی بودند به طور کامل محقق شده است یا خیر، نیازمند تامل است.
در این باب دو فرضیه را می‌توان مطرح نمود:
فرضیه اول آنکه سناریو آن بود وزیر خارجه آمریکا، با اظهارات خود به عمد زلنسکی را به واکنش تحریک کند تا جرقه تنش بین او و ترامپ روشن شود.
این فرضیه که توسط برخی از اعضای هیئت اوکراینی و بورل، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز مطرح شده است، از آنجا قوت می‌گیرد که ترامپ قصد دارد جنگ روسیه و اوکراین در کوتاه‌ترین زمان ممکن خاتمه یابد؛ او فرصتی به ارائه استدلال مقامات اوکراینی درباره محکومیت تجاوزگری روسیه نمی‌دهد و صلح را نه بر مبنای محکومیت متجاوز و مبتنی بر عدالت در روابط بین الملل، بلکه بر اساس واقعیت‌های میدانی و قدرت طرفین و لحاظ نمودن منافع خویش می‌بیند. بر این اساس، او به سناریویی نیاز دارد که اقدامات و تصمیم‌هایش را در نزد افکار عمومی دنیا به ویژه مردم آمریکا موجه جلوه
دهد.
در هر حال، ترامپ اکنون با بازتاب رسانه‌ای این جلسه، به ویژه متهم نمودن زلنسکی به «بی حرمتی و ناسپاسی از کمک‌های آمریکا و قمار با جنگ جهانی سوم»، کارت مجازات و ابزار فشار جدیدی علیه اوکراین و معامله با روسیه را در اختیار دارد که با قطع ارسال محموله کمک‌های تسلیحات نظامی به اوکراین آغاز شده است.
فرضیه دوم اما مدعی است سناریوی تیم رسانه‌ای، ارائه تصویری از قدرت ترامپ در حل مساله کلیدی جهان چون خاتمه جنگ اوکراین و روسیه بوده است.
تیم رسانه‌ای هرگز به دنبال ایجاد تنش تعمدی و ساختگی بین ترامپ با زلنسکی نبوده، بلکه این مساله خارج از کنترل و به صورت ناخواسته و با جرقه اظهارات زلنسکی روی داده است. سخنگوی کاخ سفید تلاش دارد این فرضیه را به افکار عمومی القا کند که ترامپ و معاون او تله‌ای برای رئیس جمهور اوکراین پهن نکرده بودند و این زلنسکی بود که معاون ترامپ را عصبانی کرد و با او درگیر شد. این اظهارات به نوعی دیگر توسط ان‌بی‌سی نیوز و مایک جانسون رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز تکرار شده است.
اما پرسش پایانی این نوشتار آن است که تیم اوکراینی برای ورود به این جلسه و خنثی نمودن سناریوی تیم رسانه‌ای ترامپ چه باید می‌کرد؟
در پاسخ باید گفت که تیم مشاوره‌ اوکراین باید پس از رصد مذاکره‌های پیشین ترامپ با دیگر روسای کشورها در کاخ سفید که در مقابل دوربین‌های رسانه‌ها انجام یافته است، آنها را به دقت تجزیه و تحلیل می‌کردند تا شگردهای مذاکره‌ای او را به دقت شناسایی و راهکارهای مناسبی برای فرار از تله‌های زیرکانه او به کار ببندند. در این میان، تیم اوکراینی از قدرت بازیگری زلنسکی می‌توانست بیشترین بهره را بگیرد.
شاید بهترین راهکار آن بود که تیم اوکراینی گفتگوها را به شرط جلسه‌ای بدون حضور رسانه‌ها و در شکل کنترل شده آن منوط می‌کرد. اما این تیم، بدون این تمهیدات وارد تله مذاکره‌ای ترامپ شد و به واکنشی که طراحی شده بود سوق داده شد. ناراحتی وزیر خارجه اوکراین از مشاهده تنش بین زلنسکی و ترامپ و زبان بدن او نشان دهنده غافلگیری آنها از این مساله بود.
آنچه به تکمیل این سناریو کمک کرد عدم پایبندی زلنسکی به عرف و آداب دیپلماتیک از جمله نحوه پوشش، و سخن گفتن او به زبان انگلیسی به جای بهره‌گیری از زبان اوکراینی و مترجم بود. مقید شدن به پوشش و لباس دیپلماتیک و بهره‌گیری از زبان اوکراینی می‌توانست رسمیت بیشتری به این جلسه ببخشد و با ایجاد فاصله و شکاف زمانی بین اظهارات طرفین، احتمال تنش‌های لفظی و تحقیر شدن را کاهش دهد.
در این میان برخی تحلیلگران چون فرید زکریا تحلیلگر شبکه CNN معتقدند زلنسکی با چاپلوسی هوشمندانه می‌توانست جلوی تنش‌های لفظی را بگیرد. او پیشنهاد می‌کند که زلنسکی باید کمی بیشتر درباره شخصیت ترامپ مطالعه می‌کرد و با کنترل احساسات خود، تسلط بیشتری بر جلسه داشت.
در هر حال، گفتمان ترامپ را می‌توان گفتمان «آمریکای قدرتمند» مبتنی بر حفظ و تقویت منافع آن به ویژه در بعد اقتصادی و کاهش هزینه‌ها دانست. این گفتمان با گفتمان مبتنی بر عدالت و دموکراسی شکاف عمیقی دارد. در نتیجه ترامپ در گفتگو با زلنسکی فقط بر منافع آمریکا و کاهش هزینه‌ها تاکید دارد و اگر به صلح نیز اشاره دارد بیشتر از منظر اقتصادی و منافع خویش است تا برقراری آرامش در دیگر نقاط جهان. در این گفتمان عدالت و دموکراسی به اندازه‌ای ارزشمند نیستند که آمریکا، روابط خویش را با کشورهای قدرتمند به هم بریزد و هزینه‌های تنش را متحمل شود.
بازتاب این مساله به احتمال، دیگر کشورها را در مذاکره با ترامپ محتاط‌تر خواهد کرد تا مانند زلنسکی در تله شگردهای غیر اخلاقی گرفتار نشوند.