چاپ

پیام ویژه - اعتماد / «دریغا از افول خانه اندیشمندان علوم انسانی» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم غلامرضا غفاری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
در روزهای آخر هفته گذشته انتشار خبر ابطال قرارداد ملک و فضای در اختیار خانه اندیشمندان علوم انسانی که به عنوان نهادی مدنی فعالیت‌های درخشان و موثری در دهه اخیر از خود نشان داده موجب تعجب و نگرانی کنشگران علمی و فکری شده است. اندیشمندانی که سودایی جز گسترش بساط گفت‌وگو و اندیشه در باب انسان، جامعه، تاریخ هنر و مواریث فرهنگی و دینی ندارند؛ و به راستی خاک این سرای کهن را سبز و آراسته می‌خواهند. امید بر آن داریم با ورود و تدبیر مسوولان محترم این سرای امید عالمان علوم انسانی با رونقی هر‌چه فزون‌تر فعالیت‌های موثر و راهگشای خود را در سپهر اندیشه استمرار بخشد. اریک کلاینبرگ جامعه‌شناس و روانشناس اجتماعی که در ایران با کتاب معروفش تحت عنوان«کاخ‌هایی برای مردم» با عنوان فرعی «زیرساخت‌های اجتماعی مبارزه با، نابرابری قطبی شدن و افول حیات مدنی» شناخته می‌شود، زیرساخت‌های اجتماعی را به معنای مکان‌های فیزیکی و سازمان‌هایی که شیوه تعامل مردم را شکل می‌دهند دانسته به زعم او کتابخانه‌های عمومی، مدارس، پارک‌‌ها، باشگاه‌ها، زمین‌های بازی، استخرهای‌شنا ،پیاده‌روها، مساجد، امامزاده‌ها و... زیرساخت‌های اجتماعی هستند. جاهایی که در آنها زندگی اجتماعی و باهم و در کنار هم بودن جریان پیدا می‌کند اینها کاخ‌هایی برای مردم هستند. در نبود یا تعطیلی و از رونق انداختن آنها غرق شدن در زندگی خصوصی ، انزوا و گوشه‌گیری، تنهایی، تضعیف شبکه‌ها و پیوندها، کاهش اعتماد و افول مدنیت تقویت می‌شود.پر پیدا است در زمانه‌ای که باد گسستن از جمع خلوت‌گزینی و افول زندگی جمعی و مدنی آهنگی تند و تیز دارد؛ که نشانه‌های آن را می‌توان در فزونی میل به مهاجرت، زندگی انجمنی لرزان و کم‌رمق، مشارکت پایین اجتماعی و سیاسی، کاهش اعتماد و سرمایه اجتماعی دید. بدیهی است که خرد حکم می‌کند در چنین شرایط سخت نباید کورسوهای امید را در معرض باد خاموشی و فراموشی قرار داد..
بلکه بر کم‌سویی شمع‌های روشن بیفزاییم و درصدد تکثیر و فروزان‌تر شدن آنها بر‌آییم. خانه اندیشمندان علوم انسانی به گواه اهل خرد و دوستداران اندیشه با کمترین امکانات و با ابتناء به فعالیت و کنش داوطلبانه جمع کثیری از علاقه‌مندان در حوزه‌ها و شاخه‌های چندگانه دانش و علوم انسانی توانسته به نهادی موثر، خوشایند و مورد اطمینان فضای علمی و عمومی تبدیل شود که خود سرمایه‌ای بس مهم است .نهادی بین‌مرزی و مقوی پیوندهای جمعی بین عالمان علوم انسانی و مهم‌تر بین انجمن‌های علمی حوزه علوم انسانی.
فراموش نشود که نبود و ضعف چنین پیوند و اتصالات در فرآیند رشد و توسعه جامعه ایران دغدغه و مساله غالب اندیشمندان و ایران‌شناسان بوده و هست ؛چرا که بی‌تفاوتی، انفعال و نبود پیوندهای جمعی که مانع تعامل گفت‌وگو و اندیشیدن می‌شوند مانعی مهم در مسیر مدنیت و کسب دستاورد‌های تازه می‌شود. مگر غیر این است که به تعبیر اندیشمندی تمدن از آنجا آغاز شد که انسان به جای سنگ، کلمه را پرتاب کرد و به گفت‌وگو و اندیشیدن روی آورد. کارنامه خانه اندیشمندان علوم انسانی در فعالیت بیش از 10‌ساله‌ای که داشته به خوبی نشان می‌دهد که دستاوردهای قابل تحسینی داشته و حتی توانسته جای خالی خیلی از فعالیت‌هایی که می‌بایست نهادهای دانشگاهی برای انجام و تحقق آنها اهتمام می داشتند لیکن به دلایل عدیده‌ای رغبتی نشان نداده و آنها را پی نگرفته‌‌اند، را پر کند.
به این سبب انتظار و توقع می‌رود مجموعه‌های اجرایی، عمومی، تقنینی و قضایی کشور خانه اندیشمندان علوم انسانی را به مثابه یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی کشور به عنوان دستاوردی بدانند که حفظ و تقویت آن کمک بزرگی به حفظ اعتماد و امید صاحبان اندیشه است. حفظ چنین نهاد و زیرساخت اجتماعی و فرهنگی و فراهم‌سازی مشوق‌ها، فرصت‌ها و تسهیل بسترهای لازم باید دغدغه سیاستگذاران اجتماعی و فرهنگی کشور باشد که اهتمام توسعه اجتماعی و فرهنگی کشور را درسر دارند و به جد باید مانع از هر نوع فرصت‌ستانی و ممانعتی شوند که کنشگری علمی، اجتماعی و فرهنگی‌داوطلبانه و میهن‌دوستانه عالمان و اصحاب فرهیخته را مانع و موجب ناامیدی و استیصال می‌شود. چرا که در شرایط امروز جامعه ایران به جای مانع‌گذاری‌های بی‌دلیل و دیوار ساختن باید پل ساخت. باید به گسترش شبکه‌های ارتباطی و تراکم و تنوع آنها فزود. واقعیتی که همبستگی اجتماعی را عمومیت و فراخ بیشتری می‌بخشد کمک کرد.
بازار
بی‌گمان به نظر می‌رسد که مجموعه بزرگ شهرداری تهران مجموعه‌ای نیست که به چنین مجموعه‌ای نیاز مبرم داشته باشد و مهم‌تر اینکه معاونت اجتماعی و فرهنگی آن داعیه گسترش مشارکت‌های اجتماعی و ظرفیت‌سازی برای تحقق کنشگری اجتماعی و فرهنگی دارد که فعالیت‌های انجام شده چیزی جز مصداق واقعی فعالیت‌های داوطلبانه و دعوت به گسترش مشارکت جمعی و مدنی نمی‌باشد. خانه‌ای که سرایی برای امید و گرمای اجتماعی و تعاملات جمعی اصحاب اندیشه و خرد است.
انتظار می‌رود مجموعه نهاد شهرداری به ویژه معاونت اجتماعی و فرهنگی آن بنا به وظیفه ذاتی که در بسط مشارکت و توسعه اجتماعی دارد همراهی و همگامی بیشتری را برای حفظ و نگه‌داشت این نهاد مدنی داشته باشد و اطمینان خاطر و اعتماد فعالان و کنشگران مدنی آن هم در سطح عالمان علوم انسانی را قرین مساعی خود سازد تا اینکه موجب یأس و بی‌اعتمادی آنها شود.