بزرگنمايي:

پیام ویژه - امروزه در بخش انرژی سوخت‌های فسیلی یکی از اجزا اصلی صنعت هستند. اما با توجه به رو به اتمام بودن این ذخایر و مشکلات محیط زیستی آنها، دنیا به دنبال یک جایگزین می‌گردد. لیتیم توانایی این را دارد که یکی از عناصر اصلی این جایگزینی باشد. در ادامه با فولادینو پس از آشنایی با اهمیت این فلز با پتانسیل ایران در آینده این فلز آشنا خواهیم شد.

مشخصه‌های لیتیم
لیتیم یک فلز قلیایی واکنش پذیر با نماد Li و عدد اتمی 3 است. این فلز نرم با رنگ سفید نقره‌ای خود شناخته می‌شود. این فلز یک عنصر حیاتی در دنیای امروز است و کلید آینده را به ویژه با ظهور وسایل نقلیه الکتریکی و انرژی های تجدیدپذیر در اختیار دارد.
لیتیم دارای چندین ویژگی منحصر به فرد است که آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای صنایع مختلف تبدیل می‌کند. این فلز سبک‌ترین فلز در جدول مندلیف است. این فلز بسیار واکنش پذیر است و می‌تواند با چندین عنصر از جمله اکسیژن و نیتروژن در دما و فشار معمولی واکنش دهد. این فلز همچنین بسیار قابل اشتعال است، بنابراین در هنگام کار با آن باید مسائل ایمنی را رعایت کرد.
اهمیت لیتیم در صنعت
لیتیم عمدتاً در تولید باتری‌ها، به‌ویژه باتری‌های لیتیم یون در دستگاه‌های الکترونیکی قابل حمل، خودروهای الکتریکی و سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر استفاده می‌شود. تقاضا برای باتری‌های یونی به دلیل پذیرش فزاینده خودروهای الکتریکی و انتقال به انرژی‌های تجدیدپذیر به سرعت در حال رشد است.
نقش لیتیم در جایگزینی نفت و گاز را نمی‌توان نادیده گرفت. همانطور که یکی از اهداف امروزه اکثر کشورهای جهان حرکت به سمت منابع انرژی تجدیدپذیر است، باتری‌های یونی به گزینه‌ای برای ذخیره انرژی تبدیل شده‌اند. بخش حمل‌ونقل که مدت‌ها متکی به سوخت‌های فسیلی بوده است، به سمت خودروهای الکتریکی با باتری‌های یونی سوق داده می‌شود. انتظار می‌رود رشد این بخش تقاضا برای لیتیم را افزایش دهد و برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تقاضای جهانی برای این فلز تا سال 2024 بیش از دو برابر خواهد شد و این میزان می‌تواند تا سال 2025 به چندین برابر برسد. تحقیقات بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات صنعتی به پروژه‌های استحصال لیتیم از منابع اولیه و ثانویه اختصاص داده شده است.
چرا پیدا شدن معائن لیتیم موضوع حائز اهمیتی است؟
اهمیت معادن لیتیم در دنیای امروز قابل انکار نیست. همان طور که گفته شد این فلز به عنوان یک جزء اصلی برای رسیدن به جهان بدون سوخت فسیلی شناخته می‌شود. با افزایش تقاضا برای این محصولات، تقاضا برای لیتیم نیز سر به فلک کشیده است. معادن این فلز علاوه بر اینکه منبعی حیاتی برای فناوری‌های مدرن هستند، فرصت‌های شغلی متعددی را نیز ایجاد می‌کنند، به ویژه در مناطقی که ذخایر با حجم و غلظت بالا وجود دارد. در نتیجه، کشورهایی که دارای ذخایر قابل توجه هستند، سرمایه گذاری زیادی در توسعه و گسترش عملیات استخراج خود انجام خواهند داد.
پراکندگی ذخایر لیتیم در جهان
علاقه روزافزون جهان به لیتیم باعث افزایش قابل توجهی در اکتشاف ذخایر این فلز شده است. طبق گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده، ذخایر شناسایی شده در سطح جهان در سال 2019 تقریباً 80 میلیون تن بوده است که تقریباً 30 درصد نسبت به سال 2018 افزایش یافته است. فناوری‌های نوآورانه مختلفی نیز برای ایجاد راه‌های جدید و کارآمدتر استحصال لیتیم در حال توسعه هستند.
شش کشور دارای بزرگترین ذخایر لیتیم در جهان عبارتند از: بولیوی، آرژانتین، شیلی، ایالات متحده، استرالیا و چین. در آرژانتین، معدن سالار دل هومبر یکی از بزرگترین ذخایر لیتیم در جهان است که حدود 2.8 میلیون تن ذخیره دارد. معدن گرین بوش استرالیا یکی دیگر از ذخایر قابل توجه است که تقریباً 40 درصد از عرضه لیتیم جهان را در اختیار دارد. صحرای آتاکامای شیلی خانه چندین معدن بزرگ از جمله معدن سالار د آتاکاما است که تقریباً 37 هزار تن کربنات لیتیم در سال تولید می‌کند. در چین، معدن دریاچه نمک کینگاهی یکی دیگر از تولیدکنندگان عمده این فلز است. به طور کلی، این شش کشور دارای نقش مهمی در زنجیره تامین جهانی لیتیم بازی می‌کنند و انتظار می‌رود که در آینده ذخایر مهم دیگری در دنیا کشف شود.
کشف لیتیم در ایران
بر اساس گزارشات اخیر، دو ذخیره لیتیم در منطقه قهاوند استان همدان کشف شده است. تایید وجود ذخیره در این مناطق دریافت شده و گواهینامه کشف و بهره برداری در حال اخذ است. با توجه بر این موضوع که وسعت این دو ذخیره حدود 5 تا 6 کیلومتر مربع است، در نظر گرفته شده است که از فناوری کشورهای پیشرفته برای استخراج از این منابع ارزشمند استفاده شود. ذخیره قطعی در مناطق کشف شده برابر 8.5 میلیون تن سنگ لیتیم برآورد شده است. البته باید دقت داشت که ممکن است تفاوت بسیاری بین ذخیره سنگ لیتیم با ذخیره خود فلز موجود باشد. به همین جهت هنوز اطلاعات دقیقی در مورد ذخیره قطعی موجود نیست. در همین راستا ادعا می‌شود که حجم ذخیره خالص در مناطق ذکر شده، در بازه 15 تا 23 هزار تن است. هرچند این حجم از ذخیره در مقابل دیگر کشورهای دنیا قابل توجه به نظر نمی‌رسد اما پیش‌بینی می شود کشف این ذخیره نویدی برای کشف ذخایر بیشتر در ایران باشد.
در نهایت می‌توان گفت که ارزش لیتیم امروزه در دنیای صنعت و صنایع معدنی بسیار زیاد و رو به افزایش است. هر چند هنوز به نظر نمی‌رسد ایران بتواند خودش را به عنوان یکی از کشورهای اصلی دارای ذخیره معدنی این فلز بداند، اما کشف اولین ذخیره در ایران می‌تواند خبری امید بخش برای آینده باشد.