بزرگنمايي:

پیام ویژه - اعتماد / «جایگاه منطقه‌ای ایران در تعامل برای آینده خاورمیانه» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم زهرا نژادبهرام است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
آینده سیاسی منطقه در بستر تحولات اخیر در سوریه، لبنان و فلسطین تصویری متفاوت از نقش منطقه‌ای ایران را تبیین ساخته که بدون اتکا به جایگاه ژئوپلیتیک و ظرفیت‌های سرزمینی آن تحقق‌پذیر نیست. ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای با اتکا به همین ظرفیت اکنون در آزمونی بزرگ برای تبیین نقش آتی خود در تغییرات سیاسی منطقه قرار گرفته است. تلاش دولت‌های بزرگ و منطقه‌ای نظیر ترکیه و عربستان و حتی کشورهای کوچک نظیر قطر برای طراحی آینده سیاسی منطقه بدون حضور ایران تصویری ناممکن و در عین حال غیرواقعی است؛ جایگاه ایران در طول تاریخ در ترسیم شرایط سیاسی منطقه همواره قابل تأمل و ارزیابی بوده است؛ جلسات آینده سوریه در کشورهایی نظیر عراق، اردن و تلاش برای نادیده‌انگاری ایران تصویری است که این دولت‌ها درصدد ساختن آن هستند! اما حقیقت را نمی‌توان انکار کرد جایگاه ایران در این برهه از تاریخ نه تنها ضروری بلکه الزامی است. در واقع چگونه می‌توان برای آینده منطقه تصویر‌سازی کرد درحالی که ایران سهم بزرگی در حذف داعش و حمایت از کشورهای ضعیف منطقه که درگیر تنش‌های داخلی و در معرض تهاجم خارجی بوده‌اند. چگونه می‌توان برای منطقه برنامه‌ریزی و نقشه‌کشی کرد درحالی که ایران در ایجاد ثبات منطقه‌ای در مرزهای شرقی و غربی و جنوبی و شمالی خود توانمندی جدی دارد؟ در حقیقت برخورداری ایران از جایگاه ژئوپلیتیک خاص در معادلات منطقه‌ای، ظرفیتی است که انکار آن ناشی از اشتباه محاسباتی کشورهای مدعی طرحی برای خاورمیانه دیگر است که یقینا با ناکارآمدی همراه خواهد شد. در این میان به‌رغم همه خسارت‌های جانی و مالی که اسراییل به غزه وارد کرد، لبنان را عرصه تاخت و تاز نمود و اکنون سوریه را در آماج حملات متعدد قرار داده است، این نوع کشورها با همراهی همدیگر نقشه‌ای خاص برای خاورمیانه در جهت ایجاد امنیت برای اسراییل و بهره‌برداری از ظرفیت‌های غنی منطقه دارند. ظاهرا نوعی توافق نانوشته یا حتی نوشته شده میان قدرت‌های منطقه‌ای نظیر ترکیه و عربستان با اسراییل و قدرت‌های بزرگ اعم از امریکا و روسیه حادث شده که سرنوشت ملت‌های منطقه را بنا به منافع اسراییل و دیگر کشورهای خاص با راهبردی مشترک میان دو قدرت بزرگ تبیین کنند. درحالی که عناصر جدی در معادلات خاورمیانه که دارای نقش‌های خاص هستند مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند . عناصری که بی‌توجهی به نقش اثرگذار آنها تفسیر متفاوتی از آینده خاورمیانه تبیین خواهد کرد. درواقع تداوم این رویه درنهایت منجر به ناکارآمدی طرح‌هایی از دست خواهد شد که اولین و مهم‌ترین آن تلاش برای ندیدن ایران است.
حقیقت آن است که ظرفیت‌های منطقه گذشته از قدرت‌های سیاسی درون و برون منطقه‌ای، مردمانی هستند که قادرند تمامی نقش‌های تعریف شده روی کاغذ را وارونه نمایند یا حداقل ناکارا سازند! معمولا در تحلیل‌های سیاسی تحلیلگران به نقش‌های خاص که قادر به تغییر توازن هستند، بیشتر توجه می‌کنند تا اندازه قدرت‌ها یا حتی تعداد قدرت‌ها! خاورمیانه بدون متعین ساختن نقش ایران تعریف درستی نخواهد داشت! به‌رغم همه خسارت‌ها و اتحادیه‌ها و تلاش‌ها و... برای حذف ایران از معادلات منطقه‌ای این مهم صورت نخواهد پذیرفت، چراکه ایران امری متفاوت و خاص است! هر نوع توافق در منطقه چه در خارج از این حوزه جغرافیایی و چه در درون این حوزه جغرافیایی صورت پذیرد بدون درنظر گرفتن نقش تاریخی و سیاسی ایران یقینا با دشواری تحقق روبه‌رو خواهد شد.
ایران با برخورداری از ذخایر برجسته انرژی فسیلی در کنار مرزهای گسترده و دسترسی به آب‌های آزاد و نقش اثرگذار بر روند اتصالی بسیاری از کشورهای منطقه به سایر نقاط جهان همان جایگاه ژئوپلیتیکی است که نمی‌توان به آن بی‌توجه بود! لذا ضروری است دولتمردان ایرانی با تکیه بر این ظرفیت‌ها تلاشی دیگر را برای تبیین نقش تاریخی در منطقه با اتکا به روند صلح محوری و گفت‌وگو در کنار اطمینان‌بخشی به همسایگان در پیش گیرند تا نگاه‌های غیرواقعی برای رسیدن به نقشه‌های تازه برای خاورمیانه را در میز گفت‌وگو با حضور خود تبیین نمایند. یادآور می‌شود که نظریه وفاق که ازسوی پزشکیان مورد تاکید قرار گرفته بخش مهم و اساسی آنکه وفاق با ملت است هنوز شکل نگرفته و این مهم برعهده همه دست‌اندرکاران سیاسی و اجتماعی کشور است که با باور به قدرت مردم جایگاه اساسی ایران را در تبیین آینده منطقه به اثبات برسانند. رییس‌جمهور پزشکیان به روشنی می‌داند که تنها قدرت اثرگذار بر معادلات روی کاغذ این قدرت‌های برون و درون منطقه‌ای که سعی در کنار گذاشتن ایران در منطقه دارند جدا از ظرفیت‌های منطقه‌ای و تاریخی و سیاسی ایران مردم هستند. در این میان دو حقیقت آشکار است و آن اینکه ایران باید در صفحه شطرنج سیاسی کنونی با نگاه واقع‌بینانه گام بردارد و از ظرفیت‌های خود در همه عرصه‌ها با تکیه بر نقطه کانونی سیاست‌ورزی یعنی صلح‌طلبی و گفت‌وگومحوری بهره بگیرد تا بتواند نقش اساسی و اثربخش خود را نمایان سازد وگرنه در بستر ‌ایده‌آل‌گرایی ممکن است بسیاری از ظرفیت‌ها نادیده انگاشته شود و مسیر رسیدن به اهداف دیپلماتیک با موانع بیشتری روبه‌رو شود، از این رو لازم است؛ 
-دیپلماسی نخستین و مهم‌ترین و اثرگذارترین راه برای تبیین جایگاه ایران باشد. 

- نقش منطقه‌ای ایران در عرصه تعامل و همگرایی و اتحادیه‌های منطقه‌ای به روشنی تبیین و آشکار شود.
- از آنجا که اعتماد متقابل میان کشورهای همسایه منطقه خلیج‌فارس و غرب و شرق و شمال اصلی انکار‌ناپذیر است لازم است این مهم به روشنی برای همه جهان و کشورهای منطقه تبیین شود.
1- ایجاد حس اطمینان‌بخشی از نقش ایران برای حفاظت از همه کشورهای منطقه فرصتی یگانه برای قدرت بخشیدن به جایگاه منطقه‌ای کشور است.
2- در این میان بازخوانی مجدد سیاست‌های کلان و خرد کشور و بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان علمی و عملی کشور راهی پراهمیت برای اثربخشی در آینده خاورمیانه است.