بزرگنمايي:

پیام ویژه - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
به نظر می‌رسد که مقامات جمهوری اسلامی ایران به تدریج در حال پرکردن شکاف‌های میان خود بر سر نحوه تعامل با دولت جدید ایالات متحده هستند؛ چراکه تهدید بازگشت سیاست «فشار حداکثری» کاملا محتمل است.
ساعاتی پیش از مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری آمریکا، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی نشست خبری روز دوشنبه در تهران ابراز امیدواری کرد که دولت آینده دونالد ترامپ رویکردی «واقع‌بینانه» در سیاست خارجی اتخاذ کند.
بقایی همچنین از دولت بایدن به دلیل «شکست» در احیای توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 که به طور رسمی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (موسوم به برجام) شناخته می‌شود، انتقاد کرد. در سال 2018، ترامپ از این توافق خارج شده و تحریم‌های بسیار سنگین علیه جمهوری اسلامی را به عنوان بخشی از کمپین «فشار حداکثری»، دوباره اعمال کرد.
آماده برای مذاکره؛ عشق یک طرفه؟
به نوشته المانیتور، پس از دوره‌ای سهل‌گیری در زمان جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، که طی آن ایران با محدودیت‌های کم‌تری برای فروش منابع نفتی حیاتی خود مواجه بود، از زمان انتخاب مجدد ترامپ در نوامبر 2024، گمانه زنی‌ها در ایران وجود دارد مبنی بر این‌که او همان سیاست پیشین را با قدرت بیش‌تری از سر خواهد گرفت.
این نگرانی‌ها بحث‌هایی را در تهران برانگیخته که آیا باید به دنبال ابتکارات دیپلماتیک با دولت آمریکا برای جلوگیری از ضربه‌های بیش‌تر به اقتصاد آسیب‌دیده ایران بود یا خیر.
در اوایل ماه جاری، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، که نماینده بخش‌های میانه‌رو نظام سیاسی ایران است، در مصاحبه‌ای با ان‌بی‌سی نیوز آمادگی تهران را برای مذاکره با ایالات متحده بر اساس احترام متقابل اعلام کرد.
در حالی که هواداران او از این پیام به عنوان یک شروع و چراغ سبز استقبال کردند، او با انتقاد شدید از سوی اردوگاه تندروها مواجه شد. روزنامه محافظه کار خراسان در مطلبی به طعنه با عنوان «عشق یک طرفه» نوشت: این نشانه ضعف است، به ویژه در لحظه‌ای که هیچ پیام مثبتی از طرف مقابل دریافت نشده است.
هسته اصلی رویارویی احتمالی
هسته اصلی رویارویی احتمالی ایران با ترامپ، مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای است. رئیس‌جمهور آمریکا در مورد ایران در ظاهر نسبت به تغییر رژیم بی‌میلی نشان داده، اما بارها ادعا کرده که اجازه نخواهد داد تهران به سلاح هسته ی دست یابد.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی در حال تسریع برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود تا خلوص 60 درصد است. کشورهای غربی زنگ خطر را در این مورد به صدا در آورده‌اند. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش‌های خود درباره برنامه اتمی ایران، بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالای ایران تاکید کرد. او هم‌چنین روز سه‌شنبه به بلومبرگ گفت که ایران برای جلوگیری از درگیری نظامی به تفاهم با دولت ترامپ نیاز دارد.
مقامات ایرانی بارها هرگونه تلاش برای ساخت بمب اتمی را با استناد به فتاوی مذهبی تحریم تولید سلاح‌های کشتار جمعی رد کرده‌اند. با این حال، در ماه‌های اخیر زمزمه‌هایی در تهران به گوش رسیده مبنی بر این‌که باید در دکترین هسته‌ای کشور تجدیدنظر کرد. تحلیلگران طرفدار دولت این روایت را ترویج می کنند که ایران از هسته‌ای شده می‌تواند از موضع «قدرت» مذاکره کند و از پرونده هسته‌ای به عنوان ابزار چانه‌زنی در هر دیپلماسی آینده با ترامپ استفاده کند.
رسانه دولتی ایران روز سه‌شنبه به طور گسترده گزارش داد که دولت عمان آمادگی خود را برای از سرگیری نقش میانجی‌گری خود بین تهران و واشنگتن اعلام کرده است. عمان نقش مهمی در آغاز دور اول مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در سال 2013 ایفا کرد که راه را برای دیپلماسی چندجانبه که در برجام در سال 2015 به اوج خود رسید، هموار کرد.
بنا بر گزارش‌ها، ایران هم‌چنین برای مأموریت میانجیگری مشابهی با دولت ژاپن تماس گرفته است؛ همان ماموریتی که در سال 2019 توکیو قصد انجام آن را داشت، هر چند در انجام آن با شکست روبرو شد.
ترامپ: شمشیر دولبه
عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد ایران، روز دوشنبه طی مصاحبه‌ای تلویزیونی نگرانی‌ها در مورد بازگشت مجدد کمپین فشار ترامپ را رد کرد. او با این استدلال که استراتژی «فشار حداکثری» در دوره اول ترامپ شکست خورده، گفت: «جمهوری اسلامی نگران بازگشت ترامپ نیست». با این حال، کم‌تر از یک روز پس از روی کار آمدن ترامپ، پول ملی ایران، حدود 1.2 درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داد و به مسیر تند کاهش ارزش خود، به مانند شش ماه گذشته، ادامه داد.
محمدعلی ابطحی، سیاستمدار اصلاح طلب پس از مراسم ادای سوگند ریاست جمهوری آمریکا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ترامپ یک شمشیر دو لبه است. امیدواریم دستگاه دیپلماسی ما دوره او را از تهدید به فرصت تبدیل کند».
تمایل آشکار ایران برای مذاکره با دولت ترامپ توسط احمد بخشایش اردستانی، نماینده محافظه‌کار مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز تکرار شد. وی روز یکشنبه در گفت‌وگو با روزنامه محافظه‌کار همشهری گفت: «بهتر است مذاکرات ایران و آمریکا مستقیم و بدون میانجی باشد». به گفته این نماینده مجلس، پزشکیان در خصوص دریافت چراغ سبز در این باب با رهبری «رایزنی» کرده و «تا جایی که من اطلاع دارم، ایشان مایل به مذاکره با آمریکا نیز هستند».
بدین ترتیب به نظر می‌رسد رویکرد تهران نسبت به اولین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، لحنی محتاطانه‌تر و کم‌تر تقابل‌آمیزتر باشد. این تغییر حتی در میان تندروهایی که به دلیل مخالفت بی‌امان خود علیه توافق هسته‌ای یا هرگونه تعامل با ایالات متحده شناخته می‌شوند، آشکارتر است. جواد کریمی قدوسی، نماینده سابق مجلس، که زمانی مذاکره کنندگان هسته‌ای ایران را به «جاسوسی» متهم کرده بود، روز سه‌شنبه در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که همه درها را به روی تعامل با واشنگتن بسته نیست و با استناد به یک سخنرانی قدیمی رهبری خاطرنشان کرد که «قطع روابط نمی‌تواند دائمی باشد» و افزود زمانی که زمانش برسد، تغییر مسیر ایجاد خواهد شد.