بزرگنمايي:

پیام ویژه - فرهیختگان / «9 دی جنبش نه به رادیکالیسم» عنوان یادداشت روز در روزنامه فرهیختگان به قلم علی مزروعی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
در اعتراضات سال 88 که در ابتدا با ادعای مسالمت‌آمیز بودن آغاز شد به‌مرور سایه‌ای از تغییر و دگرگونی گسترده شد. اندک‌اندک، شعار‌های جدیدی سر برآوردند؛ شعار‌هایی که از خواسته اولیه فراتر رفتند و ساختار‌های بنیادین نظام را هدف قرار دادند. خشونت نیز به‌تدریج جای صلح را گرفت. سطل‌های زباله‌ای که در آتش می‌سوختند و شیشه‌های شکسته، تصویری دیگر از اعتراضات به نمایش گذاشتند.
نقطه اوج این ماجرا در روز عاشورا رقم خورد؛ جایی که برخی از معترضان با رفتار‌هایی جنجالی، حساسیت‌های مذهبی جامعه را برانگیختند. این رفتار‌ها، اعتراضات ابتدایی را به حرکتی پرچالش تبدیل کرد. برای بسیاری از مردم، دیگر این جنبش تهدیدی برای امنیت و ارزش‌هایشان به نظر می‌رسید. جنبشی که در گرداب رادیکالیسم، خشونت و تقابل ارزشی مسیر خود را گم کرد. آنچه باقی ماند، عبرتی تلخ از تغییر مسیر یک مطالبه به آشوب بود. مطالبه‌ای که البته تا زمانی که در مسیر خود پیگیری می‌شد از جانب ساختار حاکمیت نیز به خوبی پاسخ داده شد و لوازم بازشماری آرا برای اطمینان از صحت انتخابات فراهم آمد؛ اما مسیری در پیش گرفته شد که دورنمای آن هرچه بود اطمینان از صحت انتخابات نبود.
نهٔ جامعه به رادیکالیسم سیاسی

اعتراضات سال 1388 یکی از مهم‌ترین رخداد‌های سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران بود که تأثیری عمیق بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور گذاشت. این وقایع که در ابتدا با محوریت مطالبات مدنی آغاز شد، به‌تدریج دچار تغییر ماهیت شد و سمت‌وسویی متفاوت به خود گرفت.
ابتدای اعتراضات با شعار «رأی من کو؟» همراه بود؛ شعاری که خواسته‌ای مشخص برای شفاف‌سازی و بازشماری آرا را مطرح می‌کرد. اما با گذشت زمان، اعتراضات از مسیر اصلی خود فاصله گرفت. ظهور شعار‌های ساختارشکنانه که از چهارچوب‌های انتخاباتی فراتر رفتند و کلیت نظام جمهوری اسلامی را هدف قرار دادند، شکاف‌هایی را در میان حامیان اولیه جنبش ایجاد کرد. بخش قابل‌توجهی از مردم که به نظام اعتقاد داشتند، با مشاهده این تغییر مسیر، از اعتراضات فاصله گرفتند.
در ادامه، مسیر تجمعات با طراحی سرویس‌های غربی به خشونت کشیده شد. تخریب اموال عمومی، آتش زدن سطل‌های زباله و شکستن شیشه‌ها، تصویر مسالمت‌آمیز اولیه را کاملاً وارونه کرد. نقطه اوج این تغییر در روز عاشورای سال 1388 رقم خورد؛ جایی که برخی معترضان با رفتار‌هایی که بی‌احترامی به ارزش‌های مذهبی بود، خشم بسیاری از مردم را برانگیختند. تعرض به دسته‌های عزاداری و رفتار‌هایی که در تناقض آشکار با باور‌های دینی جامعه بود، باعث شد بخش عمده‌ای از مردم که تا آن زمان بی‌طرف بودند نیز در دفاع از ارزش‌های خود موضع بگیرند.
خشونت و رادیکالیسم در جریان اعتراضات، نگرش عمومی را تغییر داد. حمله به نیرو‌های دولتی و تخریب زیرساخت‌های شهری نظیر ایستگاه‌های مترو و بانک‌ها، اعتراضات را از مطالبات مدنی دور کرد و آن را به حرکتی تهدیدآمیز برای امنیت و ثبات اجتماعی تبدیل کرد. این حوادث در نهایت به شکل‌گیری دوگانه‌ای ارزشی انجامید. برای بسیاری از مردم ایران، نماد‌های مذهبی و ارزش‌های دینی بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت اجتماعی‌شان است. توهین به این ارزش‌ها و شخصیت‌های مذهبی، شکاف میان معترضان و اکثریت جامعه را عمیق‌تر کرد و باعث شد تجمعات گسترده‌ای مانند راهپیمایی 9 دی شکل گیرد.
تقابل رادیکال‌های انسدادی با قانون
پس از اعلام نتایج انتخابات و آغاز اعتراضات با شعار «رأی من کو؟»، نظام جمهوری اسلامی به‌منظور احترام به مطالبات مردمی و شفاف‌سازی، روند قانونی بررسی صحت انتخابات را آغاز کرد. شورای نگهبان که مسئولیت نظارت بر انتخابات را بر عهده دارد، با اعلام آمادگی برای بازشماری درصدی از آرا، زمینه‌ای برای بررسی دقیق و قانونی ادعا‌های معترضان فراهم کرد. این اقدام، پاسخی شفاف و در چهارچوب قانون به درخواست بازشماری بود و نشان از تلاش نظام برای ایجاد آرامش و اعتماد عمومی داشت.
بااین‌حال، منادیان آشوب که پیش از این اعتراضات را با ادعای پیگیری مطالبات مدنی آغاز کرده بودند، به‌سرعت مسیر دیگری در پیش گرفتند. آن‌ها حاضر نشدند فرایند بازشماری آرا را به رسمیت بشناسند؛ چراکه می‌دانستند پذیرش این روند، صحت ادعا‌های آنان را زیر سؤال می‌برد و بستر اعتراضاتشان را تضعیف می‌کند. این گروه به‌جای مشارکت در فرایند قانونی، تلاش کردند تا با گسترش شعار‌های ساختارشکنانه و تحریک احساسات عمومی، مسیر اعتراضات را به سمت رادیکالیسم و بی‌ثباتی سوق دهند. این رفتار‌ها، برای بسیاری از مردم نشانه‌ای از آن بود که اهداف معترضان دیگر معطوف به اصلاحات انتخاباتی نیست، بلکه هدفی فراتر از چهارچوب‌های قانونی و مدنی را دنبال می‌کند. این موضوع، اعتماد عمومی به جریان اعتراضات را به شدت کاهش داد.
جبران خطا تاریخ مصرف دارد
در سال‌های اخیر چهره‌های مختلف اصلاح‌طلب ازجمله سیدمحمد خاتمی، رهبر این جریان ادعای تقلب در انتخابات 88 را رد کرده و به صحت آن معترف شده‌اند: «من شنبه پس از انتخابات به دیدن میرحسین موسوی رفتم و به او گفتم ممکن است تخلفی در انتخابات صورت گرفته باشد اما تقلبی که رأی تو را عوض کرده باشد، اتفاق نیفتاده است. من مطمئنم که شما رأی نیاورده‌ای.»
اگر این اعترافات در همان زمان، یعنی در روز‌های آغازین اعتراضات، با شفافیت و صداقت به صورت عمومی بیان می‌شد، می‌توانست از گسترش تنش‌ها و بروز تقابل‌های رادیکال در جامعه جلوگیری کند. این اعترافات همچنین پرده از برنامه‌هایی برداشت که برخی از جریان‌های معاند با حمایت کشور‌های غربی برای ایجاد بی‌ثباتی در ایران دنبال می‌کردند. اعتراضات 1388 الگویی شد که این کشور‌ها بار‌ها تلاش کردند در مواقع مختلف در ایران پیاده‌سازی کنند.
تقویت دوقطبی‌های اجتماعی و ایجاد شکاف میان مردم و حاکمیت، بخشی از این الگو بود که بر بستر ادعای بی‌اساس تقلب شکل گرفت. اگر اصلاح‌طلبانی که امروز به نبود تقلب اذعان دارند، در همان زمان به صراحت این موضع را اتخاذ می‌کردند، بسیاری از شکاف‌ها در جامعه قابل پیشگیری بود. این مواضع دیرهنگام نشان داد رفتار‌های شتاب‌زده و عدم شفافیت برخی جریان‌های سیاسی می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای کشور به همراه داشته باشد. حفظ صداقت و تمسک به چهارچوب‌های قانونی در مواقع بحرانی، راه‌حلی است که مانع از سوءاستفاده دشمنان خارجی و رادیکالیسم داخلی می‌شود.
آموزش مطالبه‌گری با سرفصل 9 دی
اعتراضات سال 1388 ایران نمونه‌ای از آن است که چگونه رفتار‌های رادیکال و آشوب‌طلبانه می‌تواند یک حرکت مدنی را از مسیر خود منحرف کرده و به ابزاری در دست دشمنان برای ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی تبدیل شود. شعار‌های ساختارشکنانه و حرکت‌های رادیکالی که به نفی ارزش‌های انقلاب اسلامی و نماد‌های دینی منجر شد، نشان داد جریان آشوب‌طلب به‌دنبال اصلاح یا مطالبه قانونی نیست، بلکه هدف آن براندازی و ضربه به هویت اسلامی و ملی مردم ایران است.
این رفتار‌ها باعث شد بخش‌های گسترده‌ای از مردم که با مطالبات قانونی همراه بودند، به دلیل پایبندی به ارزش‌های اسلامی و ملی از این جریان فاصله بگیرند. نمونه بارز این فاصله‌گیری، واکنش قاطع مردم در راهپیمایی تاریخی 9 دی بود. این وقایع نشان داد که پایبندی به چهارچوب‌های قانونی و دوری از رفتار‌های رادیکال، تنها مسیر دستیابی به خواسته‌های مشروع است. هرگونه انحراف از این مسیر، تنها به سود دشمنان انقلاب و به زیان مردم تمام خواهد شد و طبعاً مردم نیز در مقابل آن خواهند ایستاد. تجربه 1388 یک درس ماندگار است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.