بزرگنمايي:

پیام ویژه - وطن امروز /متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
حسین مهدی‌تبار| پس از سقوط حکومت بشار اسد و پیچیدگی‌های ناشی از جنگ داخلی، اخیرا تحول مهمی در صحنه سیاسی و نظامی سوریه رقم خورده است. اعلام موجودیت «شورای نظامی آزادسازی سوریه» توسط سرتیپ غیاث سلیمان دلا، فرمانده ارشد ارتش سوریه، نقطه عطفی در تاریخ معاصر این کشور به شمار می‌رود. این شورا که با هدف مقابله با «استبداد» و «تروریسم» دولت موقت سوریه تحت فرمان احمد الشرع (ابومحمد الجولانی) تشکیل شده است، رسما هدف خود را آزادسازی خاک سوریه از دست گروه‌های تروریستی و خارجی اعلام کرده است.
شورای نظامی آزادسازی سوریه بر اساس بیانیه‌های خود اهداف گسترده‌ای را دنبال می‌کند، از جمله «آزادسازی خاک سوریه از اشغال گروه‌های تروریستی و خارجی»، «سرنگونی حکومت جولانی»، «انحلال نهادهای سرکوبگر»، «دفاع از جان و مال شهروندان» و «بازسازی نهادهای دولتی بر مبنای اصول مردم‌سالاری». همچنین این شورا بر «بازگشت آوارگان به وطن» و «ساخت سوریه‌ای یکپارچه و مستقل» تأکید دارد که در آن حقوق بشر و عدالت رعایت شود.
همزمان با اعلام موجودیت این شورا، اعتراضات گسترده‌ای در برخی مناطق سوریه علیه حکومت جولانی آغاز شد. تظاهرات‌کنندگان از سیاست‌های سرکوبگرانه گروه تحریرالشام و نقض حقوق بشر توسط این گروه انتقاد کرده‌اند. این اعتراضات بویژه در مناطق ساحلی مانند جبله، لاذقیه، طرطوس و حلب شدت یافت؛ جایی که نیروهای تحریرالشام با استفاده از حملات هوایی و توپخانه‌ای به سرکوب معترضان پرداختند. این در حالی‌ است که دولت تروریستی جولانی هیچ واکنشی نسبت به اشغالگری اسرائیل نشان نداده است. بر اساس گزارش‌های محلی، درگیری‌ها در این مناطق منجر به کشته شدن 71 نفر شده که بیشتر آنها از نیروهای تحریرالشام بوده‌اند.
در حالی که درگیری‌ها در مناطق مختلف سوریه ادامه دارد، نیروهای مردمی موفق شدند کنترل یک فرودگاه نظامی در لاذقیه سوریه را به دست گیرند و از طریق عملیات کمین، خسارات سنگینی به نیروهای جولانی وارد کنند. این عملیات‌ها باعث کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر از نیروهای وابسته به جولانی شد. همچنین گزارش‌ها حاکی از آن است در شهر لاذقیه نیروهای مردمی موفق شدند به تسلط بر بخش‌هایی از این شهر دست یابند و گروه‌های وابسته به شورشیان جولانی سوریه در اطراف آن مستقر شدند.
با ادامه درگیری‌ها در غرب سوریه، بحران انسانی در مناطق مختلف تشدید شده است. طبق گزارش‌های رسمی، شورای شورشیان سوریه برای مقابله با این بحران‌ها اقدام به اعلام منع آمد و شد در شهرهای لاذقیه و طرطوس کرده است. این حکومت نظامی در روز جمعه تمدید شد. همچنین درگیری‌های شدید در مسیر طرطوس - حمص و سایر مناطق غربی سوریه در حال وقوع است که به گسترش دامنه خشونت‌ها و تشدید بحران انسانی منجر شده است.
مردم در مناطق مختلف سوریه خواهان پایان خشونت‌ها، مجازات عوامل جنایتکار و بازگشت آرامش به مناطق خود هستند. اعتراضات در لاذقیه و طرطوس بشدت ادامه دارد و در آنها مردم خواستار توقف حملات به غیرنظامیان و بازگشت امنیت به مناطق شاهد درگیری شده‌اند. از سوی دیگر، شورای عالی اسلامی علوی سوریه نیز با انتشار بیانیه‌ای بر لزوم توقف اقدامات تروریستی و حمایت از مردم بی‌گناه تأکید کرده است.
در سطح بین‌المللی، عربستان سعودی نیز از دولت شورشیان سوریه حمایت کرده و از آنها خواسته برای حفظ امنیت و ثبات کشور گام بردارند. همچنین دولت ترکیه در موضع‌گیری عجیبی اعلام کرده تلاش‌های مردمی برای خلاصی از دولت تروریستی جولانی می‌تواند وحدت را در سوریه هدف قرار دهد! 
در سطح نظامی، نیروهای تحریرالشام به مقابله با معترضان در مناطق مختلف سوریه پرداخته‌اند. این در حالی است که منابع خبری گزارش می‌دهند نیروهای وابسته به این گروه از مناطق مختلف سوریه بویژه ادلب، حماه و حلب برای سرکوب معترضان به منطقه جبله اعزام شده‌اند. همچنین دولت خودخوانده سوریه اقدام به اعمال مقررات منع تردد در مناطق مختلف کرده است تا از گسترش ناآرامی‌ها جلوگیری کند.
 در این سرکوب‌ها، تروریست‌های خارجی، از جمله افرادی که از تاجیکستان و قرقیزستان به سوریه آمده‌اند، در تصاویر مربوط به سرکوب علوی‌ها دیده می‌شوند.
در این زمینه، میزان جنایات تروریست‌های تحت فرمان دولت جولانی قابل توصیف نیست. اعضای گروه تحریرالشام اعدام‌های تصادفی غیرنظامیان علوی را در سرتاسر منطقه ساحلی آغاز کرده‌اند. بیشتر قربانیان نه تنها سلاح به همراه ندارند، بلکه یونیفورم نظامی نیز به تن ندارند. برخی از آنها به دلیل علوی بودن، هنگام رفتن به محل کار در کمین قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، بازداشت‌های دسته‌جمعی غیرنظامیان علوی توسط تروریست‌های تحت رهبری جولانی در طرطوس سوریه گزارش شده است. آنچه در حال وقوع است، به نوعی پاکسازی قومی شباهت دارد.
حوادث اخیر در منطقه ساحل سوریه نشان‌دهنده آغاز یک جنگ داخلی خونین فرقه‌ای است، بویژه با توجه به نقض فزاینده حقوق بشر توسط نیروهای امنیتی دولت موقت سوریه به رهبری جولانی که همراه با حملات مسلحانه و مقابله‌جویانه علیه نیروهای مخالف بوده است.
تحولات اخیر سوریه نشان‌دهنده پیچیدگی و شدت بحران در این کشور است. شورای نظامی آزادسازی سوریه که با هدف مقابله با حکومت جولانی و گروه‌های تروریستی تشکیل شده، در تلاش است با کمک نیروهای مقاومت، تحولات مهمی را در مسیر آزادی مناطق مختلف سوریه رقم بزند. در عین حال، اعتراضات گسترده مردمی و درگیری‌های خونین در مناطق مختلف این کشور نشان‌دهنده تغییرات بنیادی در سیاست‌ها و آینده سیاسی سوریه است.
آنچه ارائه شد، شرحی بر وقایعی بود که در 2 روز اخیر رخ داده اما چرایی آن و نتایجی که ممکن است به وقوع بپیوندد، در ادامه مورد اشاره قرار خواهد گرفت. 
در چرایی وقوع این حوادث می‌توان نکاتی را مورد اشاره قرار داد؛ نکته اول اینکه روند ناامیدی از دولت تروریستی جولانی در حال افزایش است. برای این مساله ادله زیادی وجود دارد. یکی از این دلایل این است که دولت بشار اسد، هر ضعفی که داشت، تمامیت ارضی سوریه را حفظ کرده بود. شاید نیروهای کرد شعارهای تجزیه‌طلبانه داشتند اما کلیت و تمامیت ارضی کشور حفظ شده بود. قسد در دوره فعلی، نه تنها خواستار خودمختاری، بلکه به دنبال اقامه نظام فدرال در سراسر سوریه است. اما در زمانه‌ بشار اسد، حتی گروه‌های تروریستی در شمال سوریه که در مناطق اشغالی ترکیه حضور داشتند هم داعیه تجزیه‌طلبی نداشتند و به دنبال وحدت تمامیت ارضی سوریه بودند، به طوری که گفته می‌شد تنها نقطه اشتراک بنیادین میان دولت اسد و معارضان، همین مساله حفظ تمامیت ارضی سوریه است. این در حالی است که در ماه‌های اخیر بخش‌های مهمی از سوریه توسط نیروهای اسرائیلی اشغال شده است. 
نکته دوم اینکه دخالت خارجی در دوره اخیر بشدت افزایش یافته و وزن دولت‌های متخاصم یا دست‌کم‌ رقیب دولت مرکزی قابل توجه است. در حالی که حضور خارجی در دوره اسد عمدتا از سوی همپیمانانی همچون روسیه و ایران بود و ساز و کارهای مداخله خارجی همچون مداخله آمریکایی‌ها اثر کلان نداشت، در دوره فعلی تهدیدات اسرائیل، نقش ترکیه و حتی مداخلات دولت‌های اروپایی در رفتار دولت جولانی اثر اساسی دارد. 
این 2 نکته باعث شده ناامیدی از دولت جولانی افزایش یافته و اعتراضات علیه او شعله‌ور شود. این نکات البته صرف‌نظر از رویه تروریستی و سرکوبگر دولت جولانی است که خود به خود مخالفت‌های مردمی را برمی‌انگیزد. 
در ادامه 4 سناریو برای این تحولات قابل تصور است. در نخستین سناریو قیام در غرب سوریه با همراهی کردها و سایر اقلیت‌های سوری همراه می‌شود. در چنین حالتی می‌توان امیدوار بود در بلندمدت یک قیام سراسری باعث سرنگونی دولت جولانی شود اما با توجه به برخی مسائل، از جمله مخالفت اقلیت‌های سوری با روی کار آمدن عوامل دولت قبلی سوریه، این سناریو به احتمال زیاد عملی نخواهد شد. سناریوی دوم این است که علوی‌ها در غرب سوریه موفق به کسب خودمختاری شوند و با تداوم مقاومت در برابر جولانی، امتیازاتی در این مناطق کسب کنند. این مساله تا حد زیادی وابسته به‌ شدت همراهی مردمی با قیام شورای آزاد‌سازی سوریه است. از طرفی نباید نقش دولت‌های خارجی را نادیده گرفت. دولت‌های آمریکا و فرانسه تا این لحظه فشار زیادی به دولت جولانی اعمال می‌کردند تا از محدودیت اقلیت‌ها دست بردارد اما این دولت‌ها نیز از بازگشت علوی‌ها به قدرت که نقش ایران را در سوریه پررنگ می‌کند هراسانند، در نتیجه ممکن است جولانی را در سرکوب علوی‌ها آزاد بگذارند. این مساله ممکن است به شکست سناریوی دوم تبدیل شود. سناریوی سوم، شکست کامل قیام است‌ که با توجه به روند افزایشی اعتراضات به دولت مرکزی سوریه، به امری غیرممکن بدل شده است. در نهایت سناریوی چهارم که احتمال وقوع آن بیشتر است، حالتی است که طی آن در میان‌مدت، نه جولانی در سرکوب کامل قیام موفق می‌شود و نه شورای آزادسازی سوریه می‌تواند دولت تروریستی جولانی را شکست دهد. این سناریو، احتمالا به وقوع یک سلسله نبردهای داخلی در سوریه و درگیری دائمی میان علوی‌ها و دولت تروریستی جولانی منتهی خواهد شد.
بازار