بزرگنمايي:

پیام ویژه - ایرنا / متن پیش رو در ایرنا منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست.
کارشناسان برجسته اندیشکده چتم‌هاوس در میزگردی با عنوان «آیا تعرفه‌های ترامپ پایان روند جهانی‌شدن است؟» درباره تبعات سنگین تصمیمات اخیر کاخ سفید هشدار داده و اعلام کردند که سیاست موسوم به «روز رهایی» دونالد ترامپ نه تنها اقتصاد جهانی، بلکه منافع اقتصادی خود آمریکا را نیز در معرض آسیب‌های جدی قرار داده و می‌تواند به معنای پایان یک دوره از نظم اقتصادی جهانی باشد.
بازار
در این میزگرد که به میزبانی برونوین مدوکس مدیر چتم‌هاوس برگزار شد، سه کارشناس ارشد شامل جیسون فورمن رئیس پیشین شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، دی‌آن ژولیوس و دیوید لوبین از کارشناسان ارشد بخش اقتصاد جهانی و مالی چتم‌هاوس، سیاست تجاری ترامپ را «خطرناک»، «نسنجیده» و «ضربه‌زننده به همه طرف‌ها» توصیف کردند.
در ابتدای نشست، دیوید لوبین با اشاره به فهرست تعرفه‌های جدید گفت: «سیاست ترامپ نه تنها رقبای بزرگ مانند چین، بلکه کشورهای فقیر با اقتصادهای بسیار شکننده مانند لسوتو را نیز هدف قرار داده است.» وی خاطر نشان کرد که لسوتو، کشوری با تولید ناخالص داخلی تنها دو میلیارد دلار، با تعرفه 50 درصدی مواجه شده و این برخاسته از فرمولی بی‌منطق است که بدون در نظر گرفتن قدرت اقتصادی کشورها صرفاً بر اساس مازاد تجاری با آمریکا محاسبه شده است.
جیسون فورمن، اقتصاددان ارشد سابق کاخ سفید هم ضمن تشریح پیامدهای تعرفه‌ها برای اقتصاد آمریکا، تصریح کرد: «این سیاست نه‌تنها اشتغال در بخش تولید را افزایش نمی‌دهد، بلکه به‌واسطه افزایش هزینه واردات و کاهش صادرات، خود صنعت آمریکا را تضعیف خواهد کرد.» وی افزود: «افزایش قیمت مواد اولیه، فشار بر دلار، اقدامات تلافی‌جویانه سایر کشورها، کاهش تقاضای جهانی، و تضعیف موقعیت سرمایه‌گذاری داخلی، پنج عامل عمده‌ای هستند که در مجموع منجر به کاهش اشتغال در آمریکا خواهند شد.»
فورمن با لحنی کنایه‌آمیز گفت: «این سیاست، ممکن است درآمد زیادی برای دولت ایجاد کند، اما به بدترین شکل ممکن؛ به‌نحوی که هیچ اقتصاددان عاقلی توصیه‌ نمی‌کند.» وی همچنین تاکید کرد که حتی مشاوران اقتصادی اصلی ترامپ، از جمله وزیر خزانه‌داری، رئیس شورای اقتصادی و مدیر شورای امنیت ملی اقتصادی، در گذشته نسبت به استفاده نادرست از تعرفه‌ها هشدار داده بودند، اما اکنون تصمیمات اتخاذشده با هیچ‌یک از آن نظرات هم‌خوانی ندارد. مقام سابق کاخ سفید افزود: «ترامپ این کار را به‌دلایل اعتقادی انجام داده، نه اقتصادی. این مسأله، بخشی از دیدگاه بلندمدت او علیه جهانی‌شدن است که حالا در عمل پیاده می‌شود.»
«دی‌آن ژولیوس» دیگر کارشناس حاضر در نشست، با اشاره به واکنش منفی بازارها و افت ارزش دلار، خاطرنشان کرد: «اعتماد مصرف‌کنندگان آمریکا در پایین‌ترین سطح قرار دارد و اقتصاد جهانی در آستانه رکود است. تعرفه‌ها این روند را تسریع می‌کنند.» وی هشدار داد که دولت‌ها به‌دلیل کمبود منابع مالی، قادر به جبران زیان صنایع آسیب‌دیده نخواهند بود. به‌گفته او، حتی کشورهایی مثل انگلیس که با تعرفه نسبتاً پایین 10 درصدی مواجه شده‌اند نیز، با کاهش رشد اقتصادی و افزایش تورم دست‌وپنجه نرم خواهند کرد.
در این میزگرد به واکنش چین هم پرداخته شد. لوبین با اشاره به مجموع تعرفه‌های 64 درصدی آمریکا بر کالاهای چینی، گفت: «چین چاره‌ای جز کاهش ارزش یوان و اجرای بسته‌های حمایتی برای اقتصاد داخلی خود ندارد.» وی افزود: «پاسخ چین احتمالاً محدود به گفت‌وگو نخواهد بود، چرا که هدف اصلی واشنگتن، مهار رشد قدرت اقتصادی پکن است. در نتیجه، ما شاهد ترکیبی از مقابله ارزی، تنش‌های دیپلماتیک، و حمایت چین از بلوک‌بندی‌های جدید مانند بریکس خواهیم بود.»
یکی از نکات مهم این نشست، تحلیل برخورد ملایم‌تر ترامپ با کشورهای آمریکای لاتین بود. دیوید لوبین آن را «تلاش برای ایجاد نظم جدیدی مبتنی بر دکترین مونرو» تعبیر کرد، به‌گونه‌ای که آمریکا بخواهد از طریق اعمال سلطه منطقه‌ای، از رقبای دیگر بی‌نیاز شود.
دکترین مونرو، سیاستی بود که در سال 1823 توسط ایالات متحده اعلام شد و هدف آن جلوگیری از مداخله قدرت‌های اروپایی در امور کشورهای قاره آمریکا بود. این دکترین به‌مرور به مبنایی برای سیاست‌های انحصارطلبانه واشنگتن در نیم‌کره غربی تبدیل شد و اکنون، به‌گفته برخی تحلیل‌گران، در قالبی جدید در سیاست تجاری ترامپ بازتولید شده و بهانه‌ای برای اعمال سلطه اقتصادی بر آمریکای لاتین تلقی می‌شود.
کارشناسان چتم‌هاوس هشدار دادند که تعرفه‌های شدید آمریکا علیه کشورهای آسیایی، به‌ویژه اقتصادهای واسطه‌ای نظیر ویتنام، کامبوج و لائوس که در سال‌های اخیر سهم بیشتری از زنجیره تأمین جهانی به‌دست آورده‌اند، می‌تواند ساختار تجارت جهانی را دچار شوک کند. فورمن در جمع‌بندی گفت: «شاید ترامپ از منظر سیاسی تصور کند که اگر رفاه همه کشورها کاهش یابد ولی آمریکا کمتر آسیب ببیند، این به نفع اوست. اما در واقع، با این سیاست‌ها، نه‌تنها رفاه جهانی بلکه جایگاه رهبری اقتصادی آمریکا هم آسیب خواهد دید.»
سایر سخنرانان هم درباره آینده جهانی‌شدن ابراز نگرانی کردند. لوبین گفت: «تجارت جهانی از مدت‌ها پیش وارد رکود شده بود. اما تعرفه‌های جدید شاید آغاز پایان نظم اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم باشد.» او تأکید کرد که کاهش جریان‌های مالی بین‌المللی، تضعیف نقش دلار، و بازگشت به منطقه‌گرایی افراطی، ویژگی‌های دوره جدید خواهند بود؛ دوره‌ای که در آن، جهانی‌سازی دیگر موتور رشد اقتصادی نخواهد بود.
دونالد ترامپ در دوم آوریل 2025 با رونمایی از بسته‌ای گسترده از تعرفه‌های وارداتی، آن روز را «روز رهایی» اعلام کرد. تعرفه‌های جدید، بیش از 50 کشور را با نرخ‌هایی بین 10 تا 50 درصد هدف قرار داده و واکنش‌های جهانی را در پی داشته است. کشورهای اروپایی و کانادا به‌شدت از این اقدام انتقاد کرده‌اند. این تحولات در حالی رخ می‌دهد که اقتصاد جهانی همچنان با تبعات ناشی از تورم، کندی رشد و بی‌ثباتی مالی مواجه است.