بزرگنمايي:

پیام ویژه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
حدیث روشنی| عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه در پاسخ به لفاظی‌های اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل، طی پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت: «وقاحت نتانیاهو قابل توجه است که می‌خواهد به رییس‌جمهور ترامپ دیکته کند که در دیپلماسی خود با ایران چه کاری می‌تواند یا نمی‌تواند انجام دهد!» پیش‌تر، نخست‌وزیر اسراییل در ادامه لفاظی‌های خود علیه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران مدعی شد: «ما رآکتورهای هسته‌ای و تاسیسات غنی‌سازی ایران را هدف قرار داده تا اطمینان حاصل کنیم که آنها نمی‌توانند برای هیچ هدفی غنی‌سازی کنند. ما چیزی کمتر از برچیدن تمام قابلیت‌های هسته‌ای ایران را نمی‌پذیریم تا مطمئن شویم که آنها در دوره یک دولت دیگر در امریکا، تلاشی برای احیای برنامه خود نخواهند کرد.» اقدامات مداخله‌جویانه تل‌آویو در شرایطی به اوج خود رسیده که مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا در سه دور متوالی با میانجیگری عمان به صورت سازنده برگزار شده است. آنچه در این بازه زمانی سه ‌هفته‌ای مشهود به نظر می‌رسد، تلاش‌های ناکام نتانیاهو برای ایجاد اختلال در روند رایزنی‌های جاری میان تهران و واشنگتن است. این سنگ‌اندازی‌ها در شرایطی در حال تشدید شدن است که دوشنبه شب خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌های آگاه مدعی شد ایران پیشنهاد داده که روز جمعه، یک روز پیش از برگزاری دور چهارم رایزنی‌ها در رم، با طرف‌های اروپایی دیدار داشته باشد. به ادعای رویترز، هنوز پاسخی از سوی طرف‌های اروپایی به این ایده دریافت نشده است. این ادعای رویترز در‌حالی رسانه‌ای شد که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه پیش‌تر به سکوت سه کشور اروپایی درباره روند مذاکرات اشاره کرد و گفت: این انتخاب خودشان بود. این در‌حالی است که سه‌شنبه ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه در حاشیه نشست غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای، ادعاهایی علیه برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرد و مدعی شد که ایران «تمامی تعهداتی که پذیرفته بود را زیر پا گذاشته» و «در آستانه گریز هسته ای» قرار دارد. او همچنین هشدار داد که در صورت تهدید منافع امنیتی اروپا، فرانسه، آلمان و بریتانیا «حتی یک لحظه» در بازگرداندن تحریم‌های لغو شده در توافق هسته‌ای 2015 (برجام) تردید نخواهند کرد.
شکاف‌های واشنگتن و تل‌آویو عریان شد!
در شرایطی که هیات‌های نمایندگی ایران و امریکا خود را برای راند چهارم مذاکرات که قرار است شنبه پیش رو برگزار شود، آماده می‌کنند و همزمان تاکید دارند فارغ از اختلاف‌ها، سه دور رایزنی پیشین سازنده و مثبت بوده، موسسه شورای آتلانتیک با اشاره به نقش‌آفرینی تل‌آویو در مسیر رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای میان تهران و واشنگتن آورده است: در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 ایالات‌متحده، کابینه اسراییل و شخص بنیامین نتانیاهو به دلایل مختلفی از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رییس‌جمهور امریکا استقبال کردند. مهم‌ترین دلیل این انتخاب، مواضع خاص ترامپ در قبال ایران بود، چرا‌که به نظر می‌رسید اسراییل امیدوار بوده و هست که انتخاب ترامپ روزنه‌ای برای اقدام نظامی ادعایی-احتمالی این رژیم علیه تهران بگشاید. از طرفی، اخیرا نیز حضور نظامی گسترده امریکا در منطقه و تهدیدهای ادعایی مکرر مقامات ارشد واشنگتن مبنی بر اینکه در صورت خودداری ایران از برچیدن کامل برنامه هسته‌ای، این کشور با پیامدهای ادعایی جدی روبه‌رو خواهد شد، این تصور غلط در اسراییل به وجود آمد که امریکای تحت رهبری ترامپ در استفاده از اهرم نظامی جدی است و قصد حمله ادعایی به ایران را دارد یا حداقل از ماجراجویی اسراییل علیه تهران حمایت خواهد کرد. با این حال، موضع‌گیری اخیر ترامپ در دیدار ماه گذشته‌اش با نتانیاهو مبنی بر تمایل به آغاز مذاکرات هسته‌ای با ایران، کابینه اسراییل را غافلگیر کرد. مضاف بر آن، پس از برگزاری چند دور گفت‌وگو میان تهران و واشنگتن، مشخص شده است که هر دو طرف (ایران و امریکا) به‌ طور جدی به دنبال دستیابی به توافق هستند. در این میان، شواهد حاکی از آن است که ایالات‌‌متحده از خواسته اولیه خود مبنی بر برچیدن کامل برنامه غنی‌سازی تهران عقب‌نشینی کرده و به اعمال محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای ایران بسنده کرده؛ گزاره‌ای که به باور ناظران می‌تواند بستر ساز تحقق برجام 2 شود. اکنون اما به نظر می‌رسد مذاکرات اخیر میان ایران و ایالات‌متحده، شکاف موجود میان واشنگتن و متحدش، اسراییل را عریان کرده است. از منظر اسراییل، برنامه هسته‌ای ایران بی‌تردید یک چالش برای این بازیگر است که باید هدف حملات ادعایی این رژیم قرار گیرد. در این شرایط، هیچ چیزی به جز توافق میان ایران و امریکا، تل‌آویو را تهدید نمی‌کند. حتی اگر این توافق در‌نهایت ایران را به غنی‌سازی 3.67درصدی برساند. نتانیاهو چندین بار نمایندگان ویژه خود را برای دیدار با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات‌متحده و تیم همراه او اعزام کرد تا آنها را از ادامه مذاکرات با ایران منصرف کند؛ اما این تلاش‌ها به نتیجه‌ای نرسید. از دیدگاه واشنگتن اما، محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران همان‌طور که پیش‌‌تر در برجام محقق شده بود، امری حیاتی است. این هدف معمولا هدف اصلی و شاید تنها هدف ایالات‌متحده در قبال ایران بوده است؛ خواه رهبری دولت را دموکرات‌ها عهده‌دار باشند یا جمهوری‌خواهان. با این همه تل‌آویو به دنبال گزاره‌ای فراتر است و از تصاعد بحران در منطقه حمایت می‌کند.
راهبرد دوگانه تل‌آویو و واشنگتن
موسسه مطالعاتی شورای آتلانتیک در یادداشتش به قلم دنی سیترویچ، مدیر بخش برنامه خاورمیانه این نهاد مدعی شد، در این میان شکاف دیگری که در نگرش امریکا و اسراییل کاملا برجسته است، مرتبط به سیاست و رژیم تحریم‌ها علیه ایران است. از نگاه اسراییل، تحریم‌ها ابزار و اهرمی برای تهدیدها و فشارهای مکرر به اقتصاد ایران محسوب می‌شود، در‌حالی که واشنگتن همواره تحریم‌ها را به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر ایران می‌داند تا بدین طریق مقام‌های رسمی این کشور را برای بازگشت به میز مذاکرات متقاعد کند. بنابراین، حتی اگر مذاکرات میان استیو ویتکاف و عباس عراقچی در نهایت به یک توافق خوب منتهی شود، توافقی که با محدود کردن ظرفیت غنی‌سازی ایران به 3،67درصد و همزمان انتقال ذخایر اورانیوم به کشوری ثالث همراه باشد، باز هم اسراییل آن را خطری جدی علیه خود قلمداد خواهد کرد. دلیل این نگرانی نیز دستیابی تهران به گشایش‌های اقتصادی قابل‌توجه و احیای روابط میان ایران و امریکا بعد از سال‌ها و همچنین افزایش قدرت و نفوذ ایران در منطقه است. علاوه بر این، توافق هسته‌ای احتمالی میان تهران و واشنگتن، اهرم فشار اسراییل در برابر دولت جدید ایالات‌متحده را که هم‌اکنون در حال کاهش است، بیش از این تضعیف می‌کند. از طرفی، پس از امضای چنین توافقی، اسراییل برای اقدام ادعایی نظامی علیه ایران با مشکلات بزرگی مواجه خواهد شد. در سطح سیاسی، در کابینه اسراییل در مورد لزوم حمله به ایران اجماعی نسبی وجود دارد. از همین رو نتانیاهو، که نمی‌تواند اجازه دهد رهبران مخالف که مواضع افراطی‌تری نسبت به ایران دارند، او را نادیده بگیرند، قادر نخواهد بود به عنوان حامی این توافق در کاخ سفید نقش آفرینی کند، حتی اگر به‌طور پنهانی نظر دیگری داشته باشد. به ادعای این نویسنده درخواست اسراییل درباره اجرای ادعایی «مدل لیبی» در مورد ایران نشان از آن دارد که این بازیگر اصولا با هرگونه رایزنی و توافق مخالف است و از همین رو با طرح این ایده تلاش دارد تا تهران را از ادامه رایزنی‌ها منصرف کند. اسراییل به خوبی می‌داند که گزاره‌هایی چون دانش هسته‌ای و برنامه موشکی خطوط قرمز ایران هستند و غیرقابل رایزنی. دولت ایالات‌متحده اما آگاه است که ورود به این مقوله خط قرمز تهران است و هیچ شانسی وجود ندارد که تهران آن را بپذیرد. در این بین، اسراییل ممکن است امیدوار باشد که دولت امریکا این موضع را پیگیری کند؛ البته با این پیش‌فرض که ایران قطعا آن را نمی‌پذیرد و در نتیجه راه برای بررسی گزینه‌های دیگر در مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران باز خواهد شد.
چرایی مخالف‌خوانی‌های « بی‌بی»؟
به ادعای ناظران میان اسراییل و ایالات‌متحده شکاف‌های عمیق‌تری وجود دارد که به برنامه هسته‌ای ایران و اثربخشی اقدامات غیرنظامی برای مقابله با آن مربوط می‌شود. در این راستا، ادعا و فرضیه نخست‌وزیر اسراییل مبنی بر اینکه تهران در آستانه گریز هسته‌ای قرار دارد، بارها از سوی مقامات اطلاعاتی ایالات‌متحده رد شده است. این مقامات همچنین تاکید دارند که هیچ شواهدی در این زمینه دراختیار ندارند تا با توسل بدان بخواهند در این زمینه گامی ادعایی بردارند. علاوه بر این، نتانیاهو درحالی بر ماجراجویی‌های اسراییل برای جلوگیری از کاهش آستانه گریز هسته‌ای ایران تاکید دارد که مقامات اطلاعاتی ایالات‌متحده چندین‌بار مدعی شده‌اند که اقدامات تل‌آویو در این زمینه نتیجه‌ای معکوس خواهد داشت و صرفا موجب خواهد شد تا ایران برای پیشرفت‌های بیشتر عزمش را جزم کرده و در بدترین سناریو از پیمان منع گسترش سلاح هسته ای (ان‌پی‌تی) خارج شود. در این میان گروهی از تحلیلگران بر این باورند که این شکاف اهمیت زیادی دارد، چرا‌که دولت ایالات‌متحده را وادار می‌کند گزینه دیپلماتیک را به‌ طور جدی بررسی کند، به‌ ویژه از آن جهت که ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده نشان می‌دهد هرگونه تعرض ادعایی به ایران به معنای یک جنگ منطقه‌ای و پرهزینه خواهد بود. در‌نهایت، به نظر می‌رسد در هر صورت اسراییل با هر توافقی با ایران مخالفت خواهد کرد، حتی اگر آن توافق ایران را از آستانه گریز هسته‌ای دور کند، زیرا از دیدگاه اسراییل، مساله هسته‌ای تنها بخشی از مجموعه‌ای از مشکلات این رژیم با تهران است. نتانیاهو تصور می‌کند که دولت ایالات‌متحده هنوز به اشتراکی با او در این زمینه نرسیده است. بنابراین، این شکاف می‌تواند تنش‌های جدی میان واشنگتن و تل‌آویو را تشدید کند.
بازار